Osa Prepei Na Gnorizo Gia To Nautiko Epagelma

Κύριε διευθυντά. Πληροφορούμαι ότι ο ελληνικός εμπορικός στόλο ς είναι σήμερα ο μεγαλύτερος του κόσμου, ενώ τα ελληνικών συμφερόντων πλοία που ταξιδεύουν με κοινοτική σημαία αντιπροσωπεύουν, σε μεταφορική ικανότητα, το 56% του στόλου που κατέχουν οι 25 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κανέναν άλλο τομέα της διεθνούς οικονο­μίας η Ελλάδα δεν απολαμβάνει αυτή την επιτυχία! Η πληροφόρηση προέρχεται α­πό το φετινό ενημερωτικό φυλλάδιο του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, α­ποσκοπώντας στην προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα για θέσεις αξιωματικών γέφυρας και μηχανής. Επειδή το Ναυτικό Επιμελητήριο ασχολή­θηκε με την ενημέρωση του νέου πληθυ­σμού της χώρας μας περί της σταδιοδρο­μίας στη θάλασσα, αλλά μάλλον από κεκτημένη ταχύτητα του διέφυγαν μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία, καλό θα ήταν να τα υπενθυμίσουμε σε όσους ενδιαφέρονται. Κάποιος φίλος ναυτικός βρέθηκε ως επι­σκέπτης στη γέφυρα ενός πλοίου με Βόρειο ευρωπαίο πλοίαρχο και η πρώτη ερώ­τηση που του τέθηκε ήταν: «Μα καλά, α­ληθεύει ότι ακόμα μπαρκάρετε εσείς 6μη­να και 7μηνα;». Όχι μόνο αληθεύει ,αγα­πητέ κάπταιν, αλλά και 8μηνα και 9μηνα ά­μα μπορέσουμε, γιατί εδώ είναι Βαλκάνια και το έργο παίζει σε ελεύθερη μετάφραση. Αυτό που έχει ειπωθεί και πρέπει για άλλη μια φορά να επαναειπωθεί -για να ξεκινήσουμε από κάπου - είναι ότι ο Έλληνας ναυτικός χαντακώθηκε από το φιλότιμό του. Τα χρόνια που τα λίμπερτι έ­δωσαν την κινητήρια σπρωξιά στην εμπο­ρική μας ναυτιλία πέρασαν ανεπιστρεπτί, οι εποχές που μπαρκάρανε τα τσoupμo οπό το χωριό του αφεντικού και το vοιώθανε το καΐκι και κτήμα τους επίσης. Οι μέρες του «εσύ που ‘φαες τ’ αβγό» είναι πλέov α­ναμνήσεις από ναυτικές ιστορίες. Ταυτόχρονα άλλαξαν και οι ανάγκες επίσης. Άλλη η Ελλάδα του ‘50, άλλη του σήμερα. Έτσι λοιπόν νάμαστε στα 2006, με 3.338 πλοία ελληνόκτητα, δηλαδή ελληνικής πλοιο­κτησίας αλλά όχι και ελληνικής σημαίας. Το γιατί είναι επίσης γνωστό, άλλο Πέπη κι άλλο πρέπει, αλλιώς είναι να έχεις running costs per day τέσσερις χιλιάδες δολάρια και αλλιώς επτά χιλιάδες δολάρια, 90 χι­λιάρικα το μήνα δεν είναι παίξε γέλασε. γιατί, αγαπητέ μου, ο άλλος το βάζει κάτω το πράμα και σου λέει, αφού η δουλειά αυτή η δύσκολη έχει πρωταρχικό κανόνα το «ο θάνατός σου η ζωή μου», τα πράματα είναι απλά, τρεις το λάδι τρεις το ξίδι, από πού μπορώ να κόψω για να είμαι ανταγωνιστικός; Από τα πετρέλαια ξέχνα το, από τη συντήρηση όλο και πιο δύσκολα γιατί με αυτούς τους όλο και πιο σκληρούς και απαιτητικού ς κανόνες δεν μας παίρνει να μας το δέσουνε πουθενά το εργαλείο, από τις τροφοδοσίες, ε εκεί τα 'χουμε πάει ήδη κάτω τα budget, πόσο πιο κάτω; Εξάλλου είκοσι νοματαίοι τι να φάνε πια. Άρα τι μένει, οι αμοιβές του κόσμου. Εδώ λοιπόν έρχεται να πέσει ο τίτλος του θρίλερ
«ο αιμοδιψής Έλλην Ναυτικός και τα δεινά που φέρει».

Γιατί, όπως και να το κάνουμε τώρα, την εποχή που ο κόσμος είναι με το κινητό του το καινούργιο στην τσέπη, το αμαξάκι του παρκαρισμένο στο παρκιvγκ και το γκομενάκι παραμάσχαλα στο Μικρολίμανο, και, είτε με τα ψέματα είτε με την επιχορήγηση του μπαμπά από πίσω, θα τη βγάλει και την ντάγκλα του θα την έχει, ε, δεν γίνεται, ρε, φίλε, εσύ να τον θέλεις να τραβάει 6ωρίες στο γκαζάδικο στο Λάγος και στο Mallaca Strait μην του την πέσουν οι πειρατές και μην τόνε πατήσει κανένα κοντεινερ που ανεβαίνει πατημένο με 24 για Ευρώπη και είναι ήδη 4 ώρες πίσω -αλίμονο ο δόλιος μπάρμπας έχει χάσει ήδη τον ύπνο του. Ε, για να τόνε σηκώσεις από τη μακαριότητά του το φέρελπι νέο δεν πρέπει να τόνε γλυκάνεις και λίγο το μάγκα; Πρέπει. 3.500 ευρώ στο φορτηγό και 4.300 στο γκαζάδικο λέει το Ν.Ε.Ε. παίρνει ο ανθυποπλοίαρχος. Ε, τώρα για 23 χρονών παλικάρι τέτοια λεφτά δεν είναι λίγα, εκεί λοιπόν ποντάρουμε, ωραία. Το σκέφτηκε ο νέος, το ξανασκέφτηκε, σου λέει όλα καλά στο Μικρολίμανο, αλλά άμα ο γέρος κόψει το σπονσοριλίκι τι χαμπάρια, μάστορα;
Το είδε από δω, το είδε από κει, νάτονε στη μεγάλη Σχολή του γένους, την Α.Ε.Ν. που όλο και τον ζαλίζουνε ότι είναι κάτι μεταξύ Τ.Ε.Ι. και Α.Ε.Ι. και τίποτα απ' όλα. Έβαλε τη στολή του, έκανε και κοπάνα από τη Σχολή με τη διμοιρία και σκάσανε με τα γαλόνια και το ray ban στο Μικρολίμανο και πάθανε βουή οι μικρές, όπα σου λέει εδώ είμαστε. Κι έτσι μετά από κάτι μηνακια σου σκάει στο βαπόρι ο δόκιμος που περίμενες στωικά, καλώς το παλικάρι μας. Πώς, ρε λεβέντη μου, την πήρες την απόφαση να 'ρθεις στα βαπόρια;
Α, σου λέει ο φέρελπις, κύ­ριε πλοίαρχε, είναι ένα επάγγελµα µε μεγάλες αµοιβές και δόξα και καριέρα. Καλά, παιδί µου ... πήγαινε να τακτοποιηθείς και θα τα πούµε. Τώρα άµα αυτόνε τον βλέπεις σαν τον αυριανό σου ανθυποπλοίαρχο, πρέπει να τον µάθεις και τα του σπορ, οπότε να µάθει να διοικείται για να διοικήσει αύριο. Για να µάθει να λέει «βίρα και λάσκα» του ναύτη πρέπει πρώτα να το κάνει ο ίδιος, άρα πρέπει να τόνε ξεκινήσεις από κάτω για να ανεβαίνει ένα-ένα τα σκαλιά. Έτσι, λοιπόν τόνε δίνεις για κάποιες ώρες στο γερο-λοστρόµο σου, άµα είσαι τυχερός και δεν έχεις Σκανδιναβό, και του λες µάθετόνε απ' όλα και σωστά.
Ααααµάαν, ρε, τι κάνετε εκεί! Ρε, το παιδί θα το καταστρέψετε, ρε φονιάδες. Άκου σεντίνες ο δόκιµος! Ρε, πάτε καλά; 'Εχει µεσο τον Β' υπαρχηγο του Λιµενικου, που λέει ο λόγος, για να 'ρθει εδώ, θέλετε να 'χουµε άλλα; Πάνω κατευθείαν το παιδί. Είναι που είναι το επίπεδο των δικών µας Σχολών καλύτερο από του Southampton, του Kalmar και του Oslo, και σ' τον στέλνοuνε µέσα το φωστήρα έτοιµο. Τόνε βάζεις και συ µέσα στο γραφείο και του λες: «Βλέπεις όλους αυτούς τους φακέλους; Μπράβο καµάρι µου, πιάσε και γράφε». Και θα βγεις από δω όταν ξεµπαρκάρεις. Αυτό δεν του το λες, αλλά άµα είναι γάτης το καταλαβαίνει µόνος του. Ο µόρτης τώρα ο δόκιµος είδε στη διαφήµιση κάτι παλικαράκια µε καπελάκια ψαρέµατος που χοροπηδάγανε σαν να πηγαίνανε εκδροµή, είδε κάτι γαλόνια αστραφτερά στη Σχολή, διάβασε και στο φυλλάδιο του Ναυτικού Επιµελητηρίου Ελλάδος κάτι τσιτάτο σαν «Τaξιδεύω-Εξερευνώ-Ανaκaλύπτω-Κερδίζω» και σούρθε µέσα φτιαγµένος. Τώρα, για να πούµε και ένα µικρό µυστικό µε­ταξύ µας, όταν τόσκασε το παραµύθι στο γκο­µενάκι εκείνο το βράδυ ότι θα πεταχτεί σε µια δουλειά και θα ξαναρθεί σε κάνα 6µηνο, το µι­κρό έπαθε ένα κατιτίς αλλά της είπε ο µικρός, κινητό θα έχω, µωρό µου, θα σε παίρνω κάθε µέρα. Ήλπιζε ο αφελής ότι θα τη γλίτωνε. έτσι ως νέος Μαγγελάνος στην εποχή του ISM, του ISPS, της ανταγωνι­στικότητας και της παγκοσµιοποίησης, ο φέρελπις ήρθε και αναµένει να δει τα γούστα. Σκάει και το ταξίδι από Ευρώπη για Βραζιλία, ωραία πράµατα, εδώ είµαστε. 18 µερούλες λένε οι παλιοί, µπουνάτσες µετά το Φινιστέρο, λεβεντιές. Ο νέος γράφει-γράφει­-γράφει και ξαναγράφει. Έρχεται και στη βάρδια το βράδυ, αλλά ο ανθυποπλοίαρχος , δεν φαίνεται ο πλέον ευτυχής κάτοικος του πλανήτη. Κάτι βλαστήμιες ρίχνει στο σύστημα, κάτι για Λιμενικό μουρμουράει αλλά δεν είχε μέσο, κάτι για κότερα να την κάνει, ο νέος απορεί. Μα καλά, αφού παίρνει 3,5 χιλιάρικα! Δεν είναι στα καλά του ετούτος. Άσε να πάω στον άλλο. Αυτός χειρότερα! Έχει και γραμμάτια! Ρε, πού πέσαμε εδώ μέσα. Όσο για το γραμματέα, άστονε, μην τον υπολογί­ζεις. Ούτε μιλάει ούτε λαλάει, μόνο παραμι­λάει για τις πουτάνες στο Santos και πόσο θέ­λει να πιάσει τη βάση για τη σύνταξη. Πήγαμε λοιπόν και στο Santos και κάναμε και τα γούστα μας. Σαν τον λαγό, ό­μως, που τόνε κυνηγάνε. Δύο μέρες κάτσαμε και νάμαστε πάλι στο δρόμο για την Κίνα. Εδώ το θέμα χαλάει λίγο γιατί είναι πάνω από μήνας και ο νέος δεν το είχε υπολογίσει έτσι ακριβώς. Όσο για το κινητό που «μας φέρνει κοντά» κλπ., κλπ., μόλις ήρθε ο λογαριασμός ο πρώτος, κάτι για λάθος παραμίλαγε αλλά στο τέλος τα πλήρωσε, τι να κάνει. Όταν όμως μετά από 40 μέρες εν πλω, χωρίς κινητό χωρίς ιντερνέτ να βλέπει τουλάχιστον τα e-mail του από τους κολλητούς και το μωρό, να διαβάσει λίγο μια εφημερίδα, ρε παιδί μου, χωρίς νέα παρά τις ραδιοαρβύλες, με παρέα 6-7 λαλημένους πατριώτες και άλλους 18 Σκανδιναβούς που τρώνε ρύζι και βρωμοκοπάνε σκορδίλα, με παρέα τη μοναξιά του τη μαύρη, να κάτσει να σκεφτεί λίγο, εκεί το σχέδιο δεν πάει καλά. Άσε ντε που άμα θυμάται το μωρό, τα Σαββατόβραδα, το αμάξι και τους κολλητούς, δεν του κάθεται καλά με τίποτα. Όταν δε φτάσει με το καλό στην Κίνα, σε έναν ντόκο στη μέση του πουθενά να ξεφορτώσει για άλλες δύο μέρες και μετά δρόμο και πλύσιμο τα αμπάρια, ε, εκεί έρχεται η ώρα των α­ποφάσεων. Όταν με το καλό το νετάρει το 6μηνο και γυρίσει, άμα θα βρει το μωρό να τον περιμένει θα ακούσει την γκρίνια που δεν έχει μάθει ακόμα, και άμα δεν το βρει να περιμένει, πράγμα το πιθανότερο, θα πιει πολλούς καφέδες με τους κολλητούς και θα το ξανασκεφτεί.
Μιλούσαμε λοιπόν περί ανταγωνιστικότητας και running costs και έλλειψη νέων από το ναυτικό επάγγελμα, τη στιγμή που η ελληνική ναυτιλία δεν έχει ματαξαναδεί τέτοιες δόξες και άλλα πολλά που γίνανε πια πιπίλα στο στό­μα. Δεν είπαμε όμως την ωμή αλήθεια και αν δεν το αναλύσουμε το πράγμα, να το δού με αντικειμενικά, δεν υπάρχει και καμία ελπίδα τα πράγματα να φτιάξουν μόνα τους. Πάμε λοιπόν μια προσπάθεια. Έλληνας ναυτικός δεν έχει μέλλον. Ορθόν και να η εξήγηση. Για να πάει σήμερα ο νέος στα βαπόρια πρέπει να υπάρχει λόγος. Λεφτά, λοιπόν, ναι μεν, αλλά. Τρεις χιλιάδες πεντακόσια ο ανθυποπλοίαρχος, αλλά όσο είναι μέσα στο βαπόρι - δηλαδή επί όσους μήνες μπαρκάρει και μετά διά 12 μήνες το χρόνο. Μήπως λοιπόν τα 3.500 γί­νονται 2.300 χωρίς πολλή προσπάθεια; ΓίνονταΙ. Από την άλλη, για να κάτσει και να σταδιοδρομήσει στα βαπόρια ή πρέπει να είναι ψωνισμένος με το άθλημα από μικρός ή πρέπει να έχει μεγάλη οικονομική ανάγκη και να μην μπορεί να κάνει αλλιώς ή πρέπει να είναι τελείως φευγάτος και κομματάκι παρμένος. Νορμάλ άνθρωπος στην εποχή του κινητού, του εύκολου δανείου «διακοπών» και της κα­λοπέρασης δεν κάθεται στα βαπόρια σήμε­ρα. Αν δε, είναι λίγο ξύπνιος και τα πιάσει τα νοήματα από νωρίς ή Ψάχνει να βρει στοργή στην αραxτή καρέκλα του δημοσίου, Π.χ. του Λιμενικού, ή πάει κατευθείαν για μεταπτυχια­κά και προσπαθεί λυσσαλέα να βρει θέση σε γραφείο. Μακριά από τα βαπόρια πάντως. Παρένθεση για μια μεγάλη αλήθεια: Ποιος α­λήθεια δεν θέλει το δίπλωμα της Ακαδημιας Εμπορικού Ναυτικού να είναι επιπέδου Ανωτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος; Μήπως ομως αν γίνει αυτό δεν πρόκειται να μείνει αν­θρωπος στα βαπόρια που να μην κάνει αίτηση ­για δουλειά στο δημόσιο; Ερώτημα ... Όσο για την εκπαίδευση, μήπως δεν είναι τυχαίο που ­δεν βελτιώνεται; Μήπως το να παράγουμε τα κεφάλια που μας λείπουν κάθε χρόνο πρέπει να μπερδευτεί με το «παράγω ανθρω πινο δυναμικό του υψηλότερου δυνατού επ­πέδου ώστε να το χρησιμοποιήσω για τη δcυλειά που το θέλω»; Γιατί άμα τον κάνω οπλισμένο σαν αστα­κό και του ανοίξω τα μάτια, θα μου την κάνει από την πίσω πόρτα όταν καταλάβει ότι και θέλω να τον ξεζουμίζω και δεν θέλω να τον ανταμείβω κατάλληλα! Γιατί όταν Έλληνας εκπαιδευτεί όπως ο Βόρειος. όχι. μόνο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα αλλά τους πήρε φαλάγγι όλους, άρα μήπως δεν θέλουμε να έχουμε τους καλύτερους επίτηδες: Μήπως ο αντισυνταγματικός (παρά)νόμος που. δεν αναγνωρίζει την υπηρεσία του αξιωματικού ως προαγωγική σε οποιαδήποτε σημαία δεν αποσκοπεί μόνο στο να ανακόψει την πορεία όσων θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους και πιο πέρα, αλλά τους αναγκάζει να παραμείνουν στην κατάντια της Ακτής Μιαούλη με τα γνωστά αίσχη πληρωματάδων και πρακτόρων.
Μήπως βγάλαμε μόνοι μας τα μάτια μας; Είπαμε 3.338 ελληνόκτητα, σκάρτα 700 με ελληνική σημαία. Και τα υπόλοιπα; Άντε καμιά 500αριά να έχουν Κύπρο και Μάλτα, κι αυτό μετά την είσοδο των νέων χωρών στην Ε.Ε. το 2004. Τα υπόλοιπα; Μήπως ο κατά παραγγελία νόμος μας ήρθε μπούμερανγκ και τώρα που όλοι θέλουν ση­μαία για να μαζέψουν υπηρεσία, δεν βρίσκου­με με τίποτα κόσμο για τα ανασφάλιστα; Και αν η σημαία συνεχίζει να χάνει κάθε χρόνο βαπόρια, στο τέλος πού θα τη βρίσκουμε για να μαξέψoυμε υπηρεσία '{Τώρα ήρθε η ώρα να πούμε κι άλλο ένα μι­κρό μυστικό μεταξύ μας. Με λίγη καλή θέληση όλα γίνονται! Όπως τον φτιάξα­με το νόμο όταν τον χρειαζόμασταν, έτσι θα τον αλλάξουμε και τώρα που άλλαξαν και οι α­νάγκες. Έτσι δεν είναι, κύριοι; Που λες λοιπόν, αδερφέ, τον αφήσαμε επίτηδες μονόφθαλμο, του κλείσαμε και τις εξόδους διαφυγής, τόνε μεγαλώσαμε μέσα στη λαμαρίνα δουλικό υ­ποτακτικό και μονίμως ανασφαλή, και τον δέ­σαμε το γάιδαρό μας. Έλα όμως που το ίδιο το σύστημα μας ξεπέρασε! Έλα που η κοινωνία η ίδια, παρά την υποκουλτούρα και τη φτώχεια της την πνευματική, κατάφερε τουλάχιστον μια στοιχειώδη ευμάρεια, και έλα που όλοι εί­ναι αφοσιωμένοι στην καλοπέρασή τους! Γιατί λοιπόν να σου έρθει ο νέος σήμερα στα βα­πόρια σου, καπετάνιε μου, όταν εσύ δεν του δί­νεις ούτε λiγα από αυτά που πρέπει: Πόσες ελληνικές εταιρείες σήµερα έχουν κάνει 4 µήνες συµβάσεις στους αξιωµατικούς τους και µε τι αµοιβή; Με τι αµοιβή στη στεριά και για πόσο καιρό; Υπάρχει σήµερα ελληνική εταιρεία που να σου υ­πογράφει συµβόλαιο-σύµβαση εργασίας-άδειας-επαναπρόσληψης; εν είναι όµως αυτό µόνο του αρκε­τό. Με το υπάρχον ασφαλιστικό σύστηµα, τον τρόπο υπολογισµού των συντάξεων και τα παρελκόµενα αν θέ­λεις να δουλεύεις σαν άνθρωπος και να σε βλέπει και το σπίτι σου, δεν µπορείς να µα­ζέψεις υπηρεσία για σύνταξη πριν από τα εξήντα! Έλα όµως που ούτε αντέχεις µε τις σηµερινές απαιτήσεις, ούτε και σε θέ­λουν µόλις καβατζάρεις τα πενήντα! Έτσι λοιπόν κάτσε στον πάγκο και πιάσε το κουπί. Δυστυχώς, η πικρή αλήθεια είναι ότι παρά τις συντονισµένες προσπάθειές τους, ξυπνήσαµε έστω και λίγο, και αρχί­σαµε να καταλαβαίνουµε τι γίνεται και πιο έξω από την αυλή µας. Και εκεί είναι που χαλάει η σούπα. Επειδή όσους Ουκρα­νούς κι αν ναυτολογήσουν δεν µπορούν να αντικαταστήσουν τον καλό Έλληνα. Η µία στραβή του Ουκρανού ακόµα και στην 5ετία είναι αρκετή να σε στείλει αδιάβα­στο. Από την άλλη θέλουµε τον Έλληνα, αλλά όπως µας βολεύει εµάς, δηλαδή και να τραβάει ασταµάτητα και να µην ζητάει Ίσως αυτή η µαγική συνταγή που πέτυχε τόσα χρόνια να είναι και ο λόγος ύπαρξης της ναυτιλίας µας σε αυτά τα επίπεδα που είναι σήµερα. Όµως εδώ είναι το critical point, στην καµπή της ιστορίας. Τι θέλου­µε εντέλει; Η µία "σχολή» λέει, όπως πάµε για όσο πάµε και ας έχουµε δουλίτσα να τρώµε το ψωµάκι µας. Και η άλλη, καλύ­τερα µιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή. Το σω­στό είναι στη ζυγαριά του καθενός µας, αλλά η αλήθεια που ισχύει για όλους ανεξαιρέτως είναι ότι το έργο φτάνει στο τέλος του, από όποια µεριά του σινεµά και αν κάτσεις.
Από τη στιγµή που η ναυτιλία παίζει µε πα­γκόσµιους κανόνες σε παγκόσµιο επίπε­δο, κι από τη στιγµή που φτηνό εργατικό δυναµικό υπάρχει και θα υπάρχει άφθονο ώστε ο ανταγωνισµός να δίνει περιθώρια προς τα κάτω, ο ακριβός είναι χαµένος. Μόνη ελπίδα η νίκη της ποιότητας σε βά­ρος της ποσότητας.. Αν δηλαδή η εξέλιξη των κοινωνιών είναι τέτοια που η ποιότητα καταφέρει να υπερισχύσει του υπερκέρδους, µόνο τότε υπάρχει ελπίδα για τον ακριβό, τον καλό, τον ποιοτικό ναυτικό να επιζήσει Από την άλλη, και µε δεδοµένο τη σταδιακή απόσυρση από το επάγγελµα των Ελλήνων α­ξιωµατικών, συνεπακόλουθα µειώνονται και τα εξειδικευµένα πρωτογενή στελέχη για τα γραφεία. Έτσι θάρθει κάποια στιγµή που δεν θα υπάρχουν άξιοι να διοικήσουν τις εταιρείες και να τις κρατήσουν. Μήπως, λοιπόν, για να φτάσουµε και σε ένα συµπέρασµα, όλα αυτά τα ξέρουµε ήδη και απλά τραβάµε το χρόνο από τις άκρες για να επιµηκύνουµε αυτή τη φθίνουσα πορεία; Σε απλά ελληνικά, όσο κρατήσει ..
Ο εφοπλιστής Μάκης Αγούδηµος (µε έχει δυ­σαρεστήσει πολλές φορές, αλλά οφείλω να τον παραδεχτώ ως διάνοια) είπε σε µια συνέντευξή του στον ΕΦΟΠΛΙΣΤΗ το 1997 µια µεγάλη αλήθεια:
- «Κάποτε αγόρασα ένα καράβι από έναν Σουηδό, ο οποίος µου είπε, εµείς χάσαµε τη ναυτιλία µας επειδή χάσαµε τα πληρώµατά µας. Κοίτα να αρπάξεις ό, τι µπορείς τώρα, γιατί η ναυτιλία πάει εκεί που είναι ο προορι­σµός της να καταλήξει, στη φτηνή Ασία». Αυτό που ποτέ δεν µπόρεσα να δεχτώ στην ελληνική πραγµατικότητα της δουλειάς µου είναι ότι ποτέ κανένας αρµόδιος δεν είχε τα άντερα να πει δυο αλήθειες σε µια πρόταση. Και ακόµα και τώρα, όσοι από αυτούς διαβάζουν αυτές τις γραµµές είµαι βέβαιος ότι θα τις αποκηρύξουν µετά βδελυγµίας. Όµως, 0­ποιεδήποτε εσύ, σοβαροφανή κύριε, που έ­χεις ριζώσει στην καρέκλα σου και κατάφε­ρες να περάσεις απέναντι, δεν είσαι σωστός. Δεν είσαι σωστός γιατί συνεχίζεις να παρα­µυθιάζεις νέους ανθρώπους που δεν έχουν ι­δέα σε τι ντορβά βάζουν το κεφάλι τους. Υ­πηρετείς το σύστηµα που σε ταιζει και το θεωρείς µέρος της δουλειάς σου, αλλά υπάρχει και το µαξιλάρι που µας φέρνει αντιµέτωπους µε την αλήθεια. Υπάρχουν οι ερινύες που καραδοκούν. Υπάρχει και µια αξιοπρέπεια που ποτέ σου δεν γνώρισες ή αν την γνώρισες, την ξέχασες τότε που εξαγόρασες την καρέκλα. Γιατί σ'τα λέω όλα αυτά.
Επειδή όταν ο φέρελπις δόκιµος έκανε crash test µε την πραγµατικότητα σε ένα συµπυκνωµένο session αλήθειας, παραµίλησε.
«Άµα είναι έτσι, θα γυρίσω στην κωλοσχολή και θα τους σκίσω τους ψεύτες που µε κορόιδεψαν».

Πηγη:
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ
Έλληνας Αξιωµατικός Ε.Ν.
Αρθρο απο το περιοδικό Εφοπλιστής

Ton Tifonon Nikitis

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, τ. 7 της Β’ περιόδου (15 Ιανουαρίου 1948). Ήταν
το τρίτο διήγημα που έστειλε ο τότε άγνωστος Βασίλης Λούλης στο περιοδικό.

(Γράφτηκε όπως είναι τώρα, στις 20 Ιούλη 1947)
Πηγή: http://www.sarantakos.com/kibwtos/mazi/loulhs_tufwnes.htm

Μια βραδιά τώρα τελευταία που καθόμαστε στην κουζίνα σου ’χα μιλήσει για κάτι χαρτιά π’ έχασα το σαράντα τέσσερα, τον καιρό που με κυνηγούσαν, το θυμάσαι;
Μπορεί τότε να γελούσες μέσα σου, σίγουρα θα γελούσες, μπορεί σαν έφυγα να ξεκαρδίστηκες στα γέλια – πάει ο Αντώνης, του ’στριψε – κι ας μη σου ’χα πει τι χαρτιά ήταν, μια και δε με ρώτησες. Μα τώρα δε γελάς πια, έτσι δεν είναι; Γελάς και τώρα;
Άκου, λοιπόν, να σου πω, σαν δε βαριέσαι, μέσες άκρες, εν ολίγοις που λέτε και σεις οι γραμματισμένοι, τι ήτανε αυτές οι ιστορίες. Είχα σκοπό να στις έλεγα από τότε. Αν με ρωτούσες αν σ’ άρεσε η συντροφιά μου, θα τις ήξερες από τότε.
Ήταν των τυφώνων ο νικητής.
Αυτή ήτανε η ιστορία κάποιου καπετάνιου, Λεωνίδα τον λέγανε. Αρχίζει από τον καιρό που πρωτομπαρκάρησε, είναι πολλά χρόνια περασμένα, καμαροτάκι της μηχανής με το s/s «Ελέγκω», δεκάξι χρονών παιδί.
Καμαρότος της μηχανής. Μη σου περάσει όμως η ιδέα, πως έχει κι η μηχανή καμαρότο, - τα σίδερα δε χρειάζονται καμαρότους, χρειάζονται γερά μπράτσα – είναι ο άνθρωπος που περετά τους μηχανικούς του βαποριού. Τους σερβίρει, τους κάνει καφέ, σφουγγαρίζει τις κάμαρές τους, τους στρώνει τα κρεβάτια, σωστή υπηρέτρια, ο τελευταίος άνθρωπος του βαποριού με λίγα λόγια.
Αυτό το καμαροτάκι, που λες, είχε το διάολο μέσα του. Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι, που λέει η παροιμία. Τέτοιος ήτανε, από το πρώτο του ταξίδι κιόλας έβαλε λεφτά στην Τράπεζα, απόχτησε το μπανκ μπουκ[1] του. Δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτό για τους Εγγλέζους, σε πόση υπόληψη σ’ έχουνε σαν το ’χεις. Ας είναι, ας τ’ αφήσουμε αυτά, για το Λεωνίδα τώρα. Ό,τι έβλεπε το ματάκι του, το χεράκι δεν τ’ άφηνε, φτάνει μόνο να μπορούσε να τ’ αρπάξει. Και μόνο αυτό; Μιάμιση λίρα έπαιρνε μιστό το μήνα, δυο – δυόμιση έβαζε στην τράπεζα• ήταν βλέπεις κάτι τα τυχερά που δε λέγονται.
- Βρε Λεωνίδη, βρε σπαγκοραμμένε, αθεόφοβε, στείλε βρε καμιά λίρα του κύρη σου μέρες π’ έρχονται.
- Έχει ο αφέντης μου, δεν έχει ανάγκη ’πό μένα.
Έτσι που λες, ναύτης ο Λεωνίδης, μάγειρας ο Λεωνίδης, καμαρότος της κάμαρας, λοστρόμος ο Λεωνίδης, ανέβηκε γρήγορα όλα τα σκαλοπάτια. Μα τ’ άξιζε και με το παραπάνω. Ήταν παιδί που ήξερε να ζήσει σ’ αυτόν τον κόσμο, που τιμούσε τον αφεντικό του.
- Καπετάνιε, ο Μυκονιάτης βλαστημούσε για το φαΐ το μεσημέρι, στην κουζίνα ’π’ έξω.
- Καπετάνιε, ο Κουμιώτης κάτι έλεγε στους θερμαστές για τα τσιγάρα, μα μόλις μ’ είδε σταμάτησε, δεν πρόκανα ν’ ακούσω.
Καπετάνιε το ’να, καπετάνιε τ’ άλλο. Τ’ αυτάκι του πάντα τεντωμένο, κάτι ν’ αρπάξει να τρέξει να το πει. Κι αν χρειαζόταν κάνα ψευτομάρτυρα ο καπετάνιος στο Προξενείο να κάψει κάνα ναύτη η θερμαστή, πάντα ο Λεωνίδης. Όσο για τα ποταμίνια, από τον καιρό π’ έφυγε από το τελευταίο σκαλοπάτι, το καμαροτιλίκι της μηχανής, ποταμίνιο δε γινότανε χωρίς τον Λεωνίδα, της απολύτου εμπιστοσύνης. Κι όλα τούτα όχι μόνο όσο ήταν άμυαλο παιδί, μα και μεγάλος άντρας πια, ώσπου ύστερα από τόσα προσόντα και χάρες, φυσική συνέπεια, πήρε και το δίπλωμα του καπετάνιου. Και να πεις πως ήξερε γράμματα. Ούτε το Σχολαρχείο δεν είχε βγάλει, τρία χρόνια στη δευτέρα του Ελληνικού, βαριέστησε ο πατέρας του και τον έστειλε με το «Ελέγκω» να δει πώς τρώνε το ψωμί. Μα τότε, βλέπεις, τα διπλώματα πλωταρχίας τα ’διναν εύκολα, δεν ήταν σαν και τώρα.
Τον θυμάσαι τον μπαρμπα-Δημήτρη το Μπίτσο που πέθανε το ’42;
- Πώς πήρες, μπαρμπα-Δημήτρη, το δίπλωμα;
- Πήγα του Λιμενάρχη στη Σκιάθο μια κόφα χαμαλιά.
Για τον καπετάν Λεωνίδα δεν ξέρω αν το πήρε με χαμαλιά ή με καμιά κόφα λουκάνικα και λεμονοπορτόκαλα, γι’ αυτό ποτές δεν κουβέντιαζε στη γέφυρα, μα μια φορά το πήρε.
Γραμματικός, που λες, κάμποσα χρόνια ο Λεωνίδης, παντρεύτηκε καμιά φορά ο Λεωνίδης με μια μισοανεψιά, μισοϋπηρέτρια, μισομεταχειρισμένη κάποιου μεγάλου εφοπλιστή και πήρε προίκα, μαζί με τ’ άλλα, τα κέρατα και τα λοιπά, και τον «τηλέγραφο»[2], το καπετανιλίκι, καπετάνιος, καπετανάρα ο Λεωνίδης.

Ποιος είδε το Θεό και δεν τον εφοβήθηκε…
- Όσα τράβηξα είκοσι χρόνια, τώρα θα πληρωθούνε όλα!
Ήταν οι προγραμματικές του δηλώσεις, σαν να πούμε, τη μέρα που μπήκε στο σαλόνι, που παράλαβε το βαπόρι.
Στις πλώρες λέγαμε – καημένα χρόνια – ο Θεός να σε φυλάει από παλιά πουτάνα και ’πό καινούργιο καπετάνιο μα κείνος ο Χριστιανός κι ύστερα από δυο κι από τρία κι από πέντε χρόνια ο ίδιος ήτανε, ίδιος και χειρότερος σαν τον πρώτο χρόνο που ’ταν ξελιγμένος.
Βούτα ’πό ’δω, άρπαξε ’πό κει.
Από τα κάρβουνα, από τις μπογιές, από το φαΐ μας, σ’ αυτό δα ήταν ατσίδα μοναχή! Μπορεί να μην ήξερε να σου πει τι φορτώνουνε από το Κάρδιφ και τι από το Ροζάριο• μα για να σου πει αν τα κρεμμύδια είναι πιο συφερτικά στο Λας Πάλμας ή στο Τενερίφ άσσος μοναχός. Από τα τσιγάρα, κάτι τσιγάρα εγγλέζικα, τα πιο φτηνά, θρι μπελς» τα λένε, δηλαδή τρεις καμπάνες – εφτά σελίνια η χιλιάδα, μας τα χρέωνε δεκάξι, δεν του ’φτανε το διπλό κι όποιου αρέσει, όποιου δεν τ’ αρέσει ας μην πάρει, τα πουλάμε στην Αργεντίνα, όφελος θα ’χουμε – από τις ζημιές και τις αβαρίες, αυτά ήταν τα λαυράκια κι οι συναγρίδες – από τις αρρώστιες, από το χάρο, από τα σκουπίδια, απ’ όλα. Τίποτα δεν άφηνε, από παντού να βγάλει. Πεντόλιρα, λίρες, μισόλιρα, σελίνια, πένες, τίποτα δεν περιφρονούσε, σωστή καταβόθρα.
Κάθε μέρα καβγάδες με τους μηχανικούς και το γραμματικό, γιατί τα ’θελε όλα δικά του, κι άκουγε κάθε φορά τόσα και τέτοια, π’ έπρεπε, αν είχε μιας πεντάρας ντροπή, να ’χε πέσει χίλιες φορές στη θάλασσα, μα δεν έδινε σημασία. Και μ’ όλο που τα γράφανε του ιδιοκτήτη όλα τούτα, τίποτα, το κεφάλι τους τρώγανε. Ατράνταχτος ο Λεωνίδης• το χατίρι της Πιπίτσας, της γυναικούλας του, βλέπεις, μεγάλο, πολύ μεγάλο.
Είναι κάτι «κύριοι» π’ έρχονται και κόβουν βόλτες μόλις σουρουπώνει έξω ’πό τα ρωμέικα βαπόρια• κι ο καπετάν Λεωνίδης, ούτ’ αυτούς δεν τους περιφρονούσε. Φωνήεντα υπήρχαν; Παραδάκι έπεφτε; Καλοί ήσαν και κείνοι, πολύ καλοί.
Αυτό θα πει να ’σαι έξυπνος, να ξέρεις να εκμεταλλεύεσαι όλα σου τα προσόντα, φυσικά και επίκτητα, όπως λέτε και σεις, στην κατάλληλη περίσταση και ώρα.
Από θερμαστές και ναύτες και τι δεν είχε ακούσει όλα του τα χρόνια!
Μια φορά, τα ’λεγε ο ίδιος ένα βράδυ στη γέφυρα την ώρα που ’χα τιμόνι, είχε ένα ναύτη που σαν έβλεπε τα Σαββατόβραδα στο πέλαγο τον καμαρότο να παίρνει βόλτα το βαπόρι με το θυμιατό, καθόταν έξω από την πόρτα της πλώρης κι άρχιζε το ψάλσιμο:
«Ουαί υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι αποδεκατείτε..»
Μια, δυο, δε βάσταξε επιτέλους και του φώναξε μια μέρα από τη γέφυρα.
- Παπάς ήτανε ο πατέρας σου, ρε…
Κείνος, χωρίς να δείξει αν κατάλαβε τη βρισιά, χωρίς να νοιαστεί καθόλου.
- Όχι, καπετάνιε, μα οι παππούδες μου ήταν ο ένας παπάς κι ο άλλος καλόγερος στα γεράματά του• ο δικός σας παπάς ήτανε;
Άλλη μια φορά το κρέας είχε πάρει λιγάκι μυρουδιά, δε χάλασε δα ο κόσμος, δεν είχε και σκουλήκια, κι εξάλλου μέσα στη λίνια[3] βρισκόντουσαν, και κείνος ο ίδιος ο αντίχριστος μπροστά, με την καραβάνα στο χέρι, κι οι άλλοι από πίσω ήρθανε έξω ’πό το σαλόνι.
- Τι έχει το κρέας, βρε; Κι η γυναίκα μου και τα παιδιά μου – είχαν περάσει από την Ελλάδα και τους είχε πάρει μαζί – από το ίδιο τρώνε (ψέματα, μαγείρευε κρυφά στο σαλόνι με γκαζιέρα κάθε μέρα κότα).
- Στη γυναίκα σου και στα παιδιά σου μπορείς να δώσεις ό,τι σ… θέλεις να φάνε• μεις δουλεύουμε και δε θα μας ταγίζεις με βρόμια κρέατα• και δίνει μια της καραβάνας και πάει στη θάλασσα.
Γι’ αυτά δεν ίδρωνε τ’ αυτάκι του• είχε το σκοπό του και για κει τραβούσε με κλειστά μάτια, τίποτ’ άλλο δεν έβλεπε, σαν τα μουλάρια που τους βάζουνε χάμουρα.
Και ο σκοπός του ήταν να γίνει αφεντικό, να καπετανέψει στο δικό του το βαπόρι, να μη δουλεύει γι’ άλλους• και τον πέτυχε το σκοπό του. Άργησε λιγάκι, έκανε κάπου έξι χρόνια καπετάνιος στο βαπόρι του θείου και προστάτη της γυναικούλας του, μα ήθελε το βαπόρι να ’ναι ολότελα δικό του, να μην έχει να κάνει κανείς άλλος ούτε πόντο και βάρδα μπένε από υποθήκες και γραμμάτια.
Λιγάκι παλιό, μα θηρίο, οχτώ χιλιάδες τόνοι, και το ’βγαλε «Πιπίτσα», για να τιμήσει τη χρυσή του τη γυναίκα, που του ’φερε όλη τούτη την καλή τύχη και πρόοδο.
Τ’ αγόρασε κατά τα τέλη του τριάντα δύο, τότε που κόστιζε ένα παλιό βαπόρι σε δραχμές λίγο παραπάνω απ’ όσο κοστίζει σήμερα μια μεγαλούτσικη κατσαρόλα αλουμίνιο και τα πληρώματα τότες, μεις δηλαδή, ναύτες και θερμαστές, είμαστε πιο φτηνοί κι από τα παλιοσιδερικά ακόμα. Κι αν πεις για καπετάνιους και γραμματικούς, τρεις στη δεκάρα. Εύρισκες τότε καπετάνιους μ’ ελληνικά φορτηγά που ταξιδεύανε Αυστράλιες κι Ιαπωνίες, που παίρνανε τον ίδιο μιστό με τους ναύτες των εγγλέζικων βαποριών, μα ποιος Ρωμιός καπετάνιος λογάριασε ποτές του το μιστό…
Επλουτίσθη, τότε, δα η ποντοπόρος ναυτιλία μας, επλουτίσθη για τα καλά• δεν έμεινε παλιοκαγιάσα σ’ εγγλέζικο λιμάνι. Μέσα σε δύο χρόνια, πάνω απ’ εκατό βαπόρια. Και το μονάκριβο βαπόρι π’ έχουμε και μεις, τότες αγοράστηκε.
Μιστός σε πρώτης κατηγορίας βαπόρια, καθαρά τρεισήμισι λίρες το μήνα. Να βγάλεις μια λίρα το μήνα για τσιγάρα, σαπούνι, κάνα παντελόνι, κάνα πουκάμισο, αρβύλες, δε φτάνει, μ’ ας πούμε ότι φτάνει, μένουνε δυόμιση. Για μπύρα και καφέ και λεμονάδα, ή κάνα πορτοκάλι και σταφύλι να δροσίσεις το ξεραμένο από τη λίνια λαρύγγι σου ή το πιο ξεραμένο από τις κονσέρβες και τα παλιοκρέατα στομάχι σου, δεν κάνω κουβέντα. Δυόμιση λίρες το μήνα τότε ήταν 1300-1400 δραχμές. Ούτε δεκάρα να μην ξόδευες, ζούσε δε ζούσε το σπίτι. Δε μιλάω για τον εαυτό μου, για κείνους που ’χαν πάρει γυναίκα στο λαιμό τους κι είχαν φέρει παιδιά στον κόσμο μιλάω. Μα πάλι και ’γω κι οι άλλοι σαν και μένα, ως πότε θα ’μαστε τριάντα και τριάντα πέντε χρονών; Κάποτε θα γεράσουμε και τότε τι θα γίνει; Με τις πεντακόσιες δραχμές το μήνα σύνταξη θα ζήσουμε ή της προσκολλήσεως στα καταστήματα των ομογενών, να προσφέρουμε ορισμένες υπηρεσίες και να περιμένουμε από το κουβαρδαλίκι εκείνων που ταξιδεύουν;

Αυτό ήτανε.
Να πηγαινοέρχεσαι όλη σου τη ζωή ’πό 50ο – 60ο βόρειον πλάτος σε 30ο – 40ο νότιον, να σε τρώει η λίνια και το κουνούπι του Παρανά[4], οι παγωνιές τ’ Αμβούργου και του Κάναδα, να ’σαι πάντα κουρελής και να περιμένεις την εξ ύψους βοήθειαν.
Όσο για τη γυναίκα, κάνεις τη θυσία και βγάζεις μια φωτογραφία του μισού σελινιού και της την στέλνεις, σου στέλνει και κείνη μια στιγμιαία, που λένε κι εντάξει. Και στο κάτω κάτω βοϊδοκέφαλοι δε σπανίζουνε στην Ελλάδα, δόξα να ’χει ο Κύριος, ας βολευτεί όπως μπορεί, μόνο το νου της να ’χει σαν γυρίσεις να μη βρεις κάνα παιδί παρά πάνω.
Κι όλα τούτα με τα βαπόρια της άλφα κατηγορίας, όμως όλα τα ρωμέικα βαπόρια δεν ήταν άλφα, ήταν και τα βήτα κι η μαύρη μοίρα[5]. Μαύρη μοίρα μη φανταστείς πως τα ’χουμε βαφτίσει μόνο γιατί, πού τα χάνεις πού τα βρίσκεις, όλο στη Μαύρη Θάλασσα, μαύρη είναι η μοίρα κείνων που μπαρκάρουνε με δαύτα. Αυτούς, ως και μεις τους κλαίγαμε ακόμα.
Μα ποιος τα λογαριάζει αυτά μπροστά στην πρόοδο της ναυτιλίας μας, της εθνικής μας οικονομίας την πρόοδο; Τι αξία έχουνε αυτά μπροστά της; Και στο κάτω κάτω δε μας έπιασε κανείς από το λαιμό να μπαρκάρουμε. Παρακαλώντας πηγαίναμε, σώσον ελέησον, πάρε με, καπετάνιε, και θα δεις τι καλός που είμαι, να σχωρεθεί ο πατέρας σου, πάρε με, π’ έχω παιδάκια να ζήσω ο φτωχός ο κακομοίρης.
Χρόνια αξέχαστα…
Μα με τούτα κόντεψα να ξεχάσω το φίλο μας τον καπετάν Λεωνίδη.

Το πήρε το βαπόρι, που λες, στα τέλη του τριάντα δύο κι ήταν σε κακό χάλι απ’ τη σκουριά, δεμένο χρόνια.
Μα καπετάν Λεωνίδα τον λέγανε! Μέσα σε δυο χρόνια το ’κανε αυγό, καινούργιο.
Κάτω στην Αργεντίνα κείνο τον καιρό ήταν ένα σωρό Ρωμιοί που ’χαν πουλήσει ό,τι είχανε και δεν είχανε για να πάνε και τώρα δίνανε την ψυχή τους στο διάολο – μια και δεν είχαν τίποτ’ άλλο να δώσουν – για να γυρίσουνε πίσω στην Ελλάδα.
Ε, από δαύτους ο καπετάν Λεωνίδης έβγαλε πολλούς θαλασσινούς• κάθε ταξίδι έπρεπε να πάρει δυο τρεις, τ’ λιγότερο «επιβάτες» δωρεάν, χωρίς εισιτήριο, και πάντα κάθε ταξίδι ο ένας θα ’μενε πλήρωμα στο βαπόρι, άμισθος βέβαια στην αρχή όσο να μάθει τη δουλειά – αυτό έλειπε δα, να γυρεύει και μιστό από το πρώτο ταξίδι. Κι οι «επιβάτες» αυτοί, που λες, τη βασιλοπούλα[6] στο χέρι από το πρωί ως το βράδυ. Μέσα στα πόνκερς[7], στα στρίτζα[8], στο άφτερ πικ[9]. Μέσα στους τροπικούς, οι θερμαστές ήταν πρίγκιπες μπροστά τους.
Έτσι τα βόλευε, έτσι περνούσε ο καιρός, ώσπου του συνέβηκε ένα ατύχημα.
Έπνιξε δυο ανθρώπους.
Μη φανταστείς πως τους έπνιξε επί ταυτού, με τα χέρια του – Θεός φυλάξει – η θάλασσα τους πήρε, ο τυφώνας, ο καπετάν Λεωνίδης ο καημένος δεν έφταιγε, ας προσέχανε να κρατηθούν. Τι φταίει αυτός; Κι από την άλλη, βαπόρι είναι, ωκεανούς περνάει, δεν είναι μπακάλικο, ούτε συμβολαιογραφείο.
Η αλήθεια είναι πως σαν πήρε το ραδιοτηλεγράφημα για τον τυφώνα, π’ έφερνε βόλτα κει κοντά, μπροστά του, έκανε κράτει, περίμενε δυο μέρες• για να περιμένει και τρίτη, να χάσει το κατσέλο[10], να καταστραφεί, ποιος Θεός το θέλει; Πάνω που πήρε τα μπρος, π’ έγινε κι αυτός αυτεξούσιος ύστερα ’πό τόσα χρόνια, ύστερα ’πό τόσες και τέτοιες θυσίες…
Δω μια ζωή ολάκερη την έζησε χωρίς ντροπή και δίχως πέτσα και τώρα να γίνουν σκονόβολο όλα; Ύστερα από έξι μήνες είναι το σορβέι[11] και ποιος ξέρει τι δουλειές θα τ’ ανοίξουνε κείνοι οι παλιοκερατάδες οι Εγγλέζοι. Άλλαξε αυτό, άλλαξε και κείνο. Βγάλε τούτη τη λαμαρίνα, και κείνη, και κείνη• δώσ’ του τεμπεσιριές[12] αράδα• πάρε τούτο, κάνε κείνο.
Και να χάσει το ναύλο και να κλειστεί δω κάτω, στην καταραμένη τούτη την Κίτρινη Θάλασσα, τι γίνεται; Ε, τι γίνεται; Πώς να πληρώσει το σορβέι; Γραμμάτια; Υποθήκη;
Που το συλλογιέται μόνο, τον πιάνει η καρδιά του. Πάει, του τη φάγανε την «Πιπίτσα» του τα σκυλόψαρα των «Holland» και των «Armadores» χάουζ του Λονδίνου[13]. Πάει, του τη φάγανε… Γκρααν – γκρουν – γκρααν ο «τηλέγραφος». Πρόσω ολοταχώς κι η Παναγιά μαζί μας!...
Τα παρακάτω δεν μπορώ να στα πω παιδί μου, όπως γενήκανε. Σαν τα θυμούμαι, σαν τα συλλογιέμαι, σταματάει το μυαλό μου.
Στην αρχή ήρθε μια κοκκινίλα, ύστερα άλλαξε ο ορίζοντας χρώμα, έγινε σαν μαβής, ύστερα σαν κίτρινος. Ύστερα ήρθε μια βουή, μια αντάρα, σαν να πέφτανε χιλιάδες μπόμπες κάπου κει κοντά και γίνηκαν όλα άσπρα, κάτασπρα.
Μόνο ο καπετάν Λεωνίδας στη γέφυρα δεν ήταν άσπρος, ήταν μαυροκίτρινος.
Ύστερα, ύστερα… Μα σου ’πα, τούτα δεν μπορώ να στα ιστορήσω…
Κείνοι οι δυο οι πνιγμένοι ήταν δυο λαμπροί ανθρώποι. Ο ένας, ο Μανόλης, είκοσι οχτώ χρονών, πατριώτης του καπετάνιου κα νιόγαμπρος. Στο Άμστερνταμ, απ’ όπου φύγαμε για τούτο το ταξίδι, είχε λάβει γράμμα από τη γυναίκα του. Είχε γεννήσει καλά και του ’κανε γιο και του ’γραφε πως στο γυρισμό θα του ’στελνε και μια φωτογραφία του μπέμπη, να μεγαλώσει λίγο να δείξει ποιανού μοιάζει.
Κι ο φουκαράς ο Μανόλης δε μιλούσε για τίποτ’ άλλο παρά για τη Ζαμπέτα του και για το γιο του και για τη φωτογραφία που περίμενε. Σαν έφυγε, της είπε πως θα λείψει τρία χρόνια, να δουλέψει, κι ύστερα θα πήγαινε να καθίσει λίγο κοντά της. Ο ένας χρόνος πέρασε, ακόμα δυο μείνανε, ε, θα περάσουνε και κείνοι, καλά να ’μαστε. Πάνω από το μαξιλάρι του κρεμότανε η φτηνή φωτογραφία της Ζαμπέτας από τον καιρό που ’τανε υπηρέτρια στην Αθήνα. Ο ζωγραφιστός «Αβέρωφ» πίσω της και δίπλα τ’ ανθογυάλι με τα χάρτινα λουλούδια…
Ο άλλος… ο άλλος ήταν άλλο σόι άνθρωπος. Δημήτρη τον λέγανε κι ήτανε από το Γαλαξίδι. Μην ακούς που λένε πως όλοι οι Γαλαξιδιώτες είναι Θύμιοι, Λιάδες και Μπάμπηδες, μέσα μέσα βρίσκεις και κάνα Γιάννη ή Δημήτρη.
Τον αγαπούσα τον άτυχο το Δημήτρη, λίγο πολύ όλους τους Γαλαξιδιώτες τους αγαπάω, γιατί ’ναι κι αυτοί ξεπεσμένοι στη θάλασσα σαν και μας. Σκλάβοι δουλεύουνε και κείνοι σε κεφαλλονίτικα κι αντριώτικα βαπόρια, μόνο που κείνοι είναι έξυπνοι, πιο πολλοί καπετάνιοι παρά ναύτες. Τα μισά σπίτια του Γαλαξιδιού είναι καπετανόσπιτα, σαν που ’ταν και τα δικά μας μια φορά κι έναν καιρό.
Το σωστό όνομα αυτής της ιστορίας έπρεπε να ’ταν: Των τυφώνων ο νικητής κι ο γαλαξιδιώτης ναύτης, μα μου φαινόταν πολύ μακρύ, σχολαστικό και το ’κοψα.
Άλλος άνθρωπος ο μακαρίτης…
Κάποτε, σ’ ένα ταξίδι, πιαστήκανε δυο θερμαστές, ένας Καλαματιανός κι ένας Αράπης από το Πορτσάιτ. Ο Καλαματιανός έφταιγε. Ήταν ένας από κείνους τους ανθρώπους, που δε χρειάζεται ν’ ακουμπήσεις πάνω τους για να λερωθείς, σε λερώνουνε με το να περάσουν μόνο ’πό κοντά σου, με το χνώτο τους.
Ο Αράπης ο φουκαράς, ήταν τόσος δα, μια μπουκιά άνθρωπος, μα ασκημότερο άνθρωπο δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου• τον έβλεπες κι ήθελες δεν ήθελες σου ερχότανε στο νου κάποιος μεγάλος σοφός, π’ έχει πει πως οι άνθρωποι καταγόμαστε ’πό τις μαϊμούδες.
Του ’πρήξει το συκώτι ο Καλαματιανός τ’ Αράπη, όλο το ταξίδι ήταν μια βάρδια οι δυο τους. Γιατί δεν έκανες τούτο, γιατί έκανες κείνο, σπρωξές, σκυλάραπα, το Μωάμεθ σου, τη Φατιμά σου, ώσπου μια Κυριακή χαράματα φόρα το μαχαίρι ο Αράπης κάτω στο στόκολο[14], και παρά λίγο να ’χουμε ψαλμωδίες και αποχαιρετιστήρια σφυρίγματα στο πέλαγο.
Σαν πήραμε χαμπάρι και πεταχτήκαμε πάνω όλοι, το χασανάκι την είχε άσχημα, είχαμε προσβληθεί βλέπεις στο εθνικό μας φιλότιμο.
Βρε το σκυλάραπα, ό,τι και να του ’κανε, να τραβήξει μαχαίρι!... Λιγάκι ακόμα να τον αφήναμε στον τόπο, μα τον γλίτωσε ο μακαρίτης ο Δημήτρης όχι χωρίς κίνδυνο και κόπο. Σαν φτάσαμε στο λιμάνι, να φύγει ο Αράπης. Αφού μάζεψε τα ρούχα του και τα κατέβασε στον ντόκο[15], πήγε να αποχαιρετήσει το φίλο του το Δημήτρη.
Μόλις είχαμε σκολάσει και καθάριζε τα χέρια του με πετρέλαιο, σκούπισε το δεξί του με το στουπί και το ’δωσε στο χασανάκι, μα κείνος, αντίς να πιάσει το χέρι που του ’δινε, ξαφνικά πέφτει τα μπρούμυτα μετάνοια, αγκάλιασε τα πόδια του Δημήτρη κι έλεγε:
- Σαΐντα, για χαβάκα Ντημήτρη, σαΐντα για χαμπίμπι Ντημήτρη, και δε θυμάμαι τι άλλο.
Δεν τον είχα ξαναδεί θυμωμένο το Δημήτρη ούτε τον ξανάδα τόσον καιρό που κάναμε μαζί σε πλώρες και σε μπουρδουνάου[16]. Στον βουτάει τον Αράπη από το γιακά, τον σηκώνει πάνω και του τραβάει μια σφαλιάρα μα τι!... Σίγουρα θα ’πεφτε σαν δεν τον κρατούσε, να σαν και κείνη π’ ήφαγα ’γω τη δεύτερη βραδιά ’πό το δημοψήφισμα στη γωνιά στο πηγάδι.
Το χασανάκι τα ’χασε, κοίταζε αμίλητος το Δημήτρη, μόνο που δάκρυα τρέχανε από τα μάτια του.
Και τότες έγινε ένα θαύμα.
Δάκρυα φανήκανε και στου Δημήτρη τα μάτια. Αγκάλιασε με το γυμνό του μπράτσο το χασανάκι, ίσα ίσα με τον ώμο τού ερχότανε, κι άρχισε να λέει:
- Σχώρα με, φίλε, σχώρα με, Χασάνη, δεν το ’θελα, στ’ ορκίζομαι, δεν το ’θελα, μα γιατί να μου κάνεις μετάνοια μένα, χασανάκι; Ποτές σου μην το ξανακάνεις αυτό, ποτέ μετάνοια σε κανέναν, καλύτερα κρέμασμα, βουτιά στη θάλασσα, μα ποτές σου μετάνοια σε κανένα, σε κανέναν, κερατά, ποτέ μετάνοια, χασανάκι!
Και τ’ Αραπάκι γελούσε κι έκλαιγε κι έτριβε το μαϊμουδίστικο κεφάλι του πάνω στα γυμνά στήθια του Δημήτρη κι έλεγε:
- Μαλές για γαμπίμπι, ντε πειράζει Ντημήτρη μαλές, φίλε, όκι μετάνοια, φίλε, όκι άλλο μετάνοια γκω, για χαμπίμπι.
Ξέρω πολλά για το μακαρίτη, τόσον καιρό κάναμε μαζί, καμιά ώρα λέω να στρωθώ στο γράψιμο, να τα ιστορήσω.
Την ώρα που τον άρπαζε το κύμα – κύμα ήταν κείνο για βουνό; - ήμαστε μαζεμένοι στην κουζίνα• τον είδα μια στιγμή ψηλά στους αφρούς απάνω. Κοίταξε μια κατά τη γέφυρα, κατά τον καπετάνιο, ύστερα η ματιά του έπεσε πάνω μας, χαμογέλασε και πάει χάθηκε…
Να σου παίρνει η θάλασσα έναν τέτοιο φίλο, έναν τέτοιο σύντροφο, να τον βλέπεις που χάνεται και να μην μπορείς να κάνεις τίποτα… τίποτα…
Κει κείνο το χαμόγελό του, ως τα σήμερα σπάω το κεφάλι μου να καταλάβω αν ήταν αγάπης ή περιφρόνησης χαμόγελο κι ακόμα δεν μπορώ.
Πάει ο Δημήτρης…
Την άλλη μέρα το βράδυ είχε περάσει πια ο τυφώνας κι η θάλασσα ήταν χαρτί να γράψεις. Ήρθανε στην πλώρη μας ο γραμματικός κι ο μαρκονιστής να καταγράψουνε τα πράγματα των πνιγμένων. Είχαν έρθει από νωρίς κι οι θερμαστές, σαν που πάνε οι γειτόνοι να συντροφέψουν κείνους που το σπίτι τους το πάτησε ο χάρος, και κουβεντιάζαμε.
Τι άλλο είχαμε να πούμε; Κοιτάζαμε τ’ αδειανά γιατάκια, τη Ζαμπέτα, τον «Αβέρωφ», τα χάρτινα λουλούδια της και για κείνους λέγαμε.
Η αλήθεια είναι πως μέσα στα βαπόρια ναύτες και θερμαστές δε χωνευόμαστε.
Πώς να μας χωνέψουν στις ζέστες οι θερμαστές, να βγαίνουνε βαλαντωμένοι ’πό το στόκολο και να μας βλέπουνε μας στην κουβέρτα; Και πώς να τους χωνέψουμε μεις εκείνους σαν κοκαλιάζουνε τα δάχτυλά μας στο τιμόνι και σε χτυπάει το χιονόνερο στη μούρη, κι όσο να φυλαχτείς περνάει από το γιακά σιγά σιγά και καναλάει τον κατήφορο, και τους ακούς κείνους κάτω στο στόκολο να τραγουδάνε; Αμ στο λιμάνι; Να φορτώνεις κάρβουνο στο Μπάρι ή στο Τάιν και να σου φωνάζουνε κάθε λίγο και λιγάκι, νύχτα μέρα, σκάντζα λίγο μπρος, λίγο πίσω και να μην πιάνονται κάβοι και σύρματα από το χιόνι και να τους βλέπεις κείνους να κάθουνται στη σόμπα και να λένε παραμύθια οι λιμοκοντόροι!
Μα το πιο πολύ που δεν τους χωνεύουμε μεις οι ναύτες, είναι γιατί περνάει ο λόγος τους πιο πολύ από το δικό μας• από τους έξι θερμαστές δυο να λείψουνε δύσκολα να γίνει το ταξίδι, πολύ δύσκολα. Όμως από τους έξι ναύτες και τέσσερις να λείψουνε, το ταξίδι θα γίνει μια χαρά. Μου ’τυχε να κάμω το ’36 με το «Γεώργιος Λιβανός» δυο ταξίδια στην Αμέρικα ’γώ κι άλλος ενάμισης χωρίς λοστρόμο. Πώς να τους χωνέψεις λοιπόν, να βλέπεις θερμαστές π’ έχουν όλο όλο τρία τέσσερα χρόνια στη θάλασσα να τους τρέμει και να τους καλοπιάνει ο καπετάνιος και σένα που έχεις δεκατέσσερα να μη σου δίνει σημασία;
Μεις τους λέμε γύφτους που σταυρώσαν το Χριστό και κείνοι μας λένε κατραμόκωλους. Μα κείνες τις μέρες ξεχαστήκανε αυτά και μας παρασταθήκανε στον πόνο μας σαν αδέρφια.

Σαν ανοίξανε τη βαλίτσα του Δημήτρη, βρήκανε κάτι χαρτιά κιτρινισμένα από την πολυκαιρία και μισοφαγωμένα από τα αλάτια• ποιος ξέρει πόσα χρόνια τα ’σερνε μαζί του και πόσες φουρτούνες είχανε φάει.
Άρχισε ο μαρκονιστής να διαβάζει μέσα του, μα σαν μας είδε που ζυγώσαμε περίεργοι όλοι, μουρμούρισε:
- Χμμ… τώρα εξηγούνται όλα, κι ύστερα άρχισε να διαβάζει δυνατά ν’ ακούμε και μεις.
Ιεροσυλία θα μου πεις. Το παραδέχομαι. Μα τι καλό μπορείς να περιμένεις άμα σμίξουν ένας Αντριώτης γραμματικός, ένας Κεφαλλονίτης μαρκονιστής κι εφτά οχτώ κατραμόκωλοι και γύφτοι; Μην περιμένεις τίποτα καλό.
Κάτι πράγματα π’ έγραφε…
Φαίνεται πως θα ’χε τσιμπηθεί με καμιά μεγαλουσάνα στα νιάτα του – δεν ήταν και πολύ μεγάλος που πνίγηκε, καμιά τριανταπενταριά χρονών το πολύ, γιατί θυμάμαι π’ έλεγε πως θέλει να φωνάζει τ’ όνομά της σε δικούς και ξένους, σε φίλους και οχτρούς, μα δεν μπορούσε, γιατί οχτροί και φίλοι θα γελούσανε γι’ αυτό, ως και κείνη η ίδια ’κόμα θα γελούσε.
Κι ακόμα έγραφε πάρα κάτω, άκου να δεις, αυτά τα θυμάμαι λέξη προς λέξη.
«Και τώρα; Τώρα συ ’σαι μια κυρία που περιμένω να πέσει καμιά εφημερίδα στα χέρια μου να ψάξω μπας και ξαναδώ να γράφει για σένα πως ήσουν «μια κομψή αιθερία εμφάνισις» - σαν να μην το ’ξερα, αγάπη μου, και περίμενα κείνους να μου το πούνε – και ’γω ’μια ένα χαμένο κορμί, ένας αλήτης που γυρίζει στις θάλασσες και που σέρνει μαζί του βάσανο και παρηγοριά του τη θύμηση τη δική σου.»
«Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ποτές εγώ δε θα μπορούσα να σου προσφέρω τόσα όσα έχεις σήμερα, όσο καλός καλός και φρόνιμος κι αν γινόμουνα και συ ήσουνα μια πεταλούδα που σε τραβούσε το πολύ φως. Οι ταπεινές ήσυχες γωνιές δε σου αρέσανε από τότε.
»Σ’ ευχαριστώ για όλα• σ’ ευχαριστώ για κείνες τις χειμωνιάτικες βραδιές που πέρασα κοντά σου, σ’ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, για το κουράγιο που μου ’δινες τότε που ’μουνα από την αρρώστια απελπισμένος, σ’ ευχαριστώ, χίλια ευχαριστώ, για ’κείνο το πονεμένο σου το φοβισμένο σου:
»Μη φεύγεις, μείνε, πού πας, Δημήτρη; τη μέρα π’ αρραβωνιάστηκες και που ’χα την ευτυχία να το μάθω πρώτος.
»Σ’ ευχαριστώ για όλα.»
Έγραφε κι άλλα πολλά, μα δεν τα θυμάμαι πια, μόνο τα τελευταία μείνανε στο μυαλό μου, άκου αυτά που θα σ’ αρέσουνε σίγουρα: «Με ξεπροβόδισες ως την πόρτα και μου ’πες:
»- Να ’ταν καλοκαίρι, Δημήτρη, να βγαίναμε καμιά βόλτα τα βράδια.
» Ναι, έτσι μου ’πες. Καμιά σημασία δεν είχε αυτό για σένα, ήταν ένα κοπλιμέντο, ένα τίποτα, δυο λόγια του αγέρα, όμως για μένα…
»Το γεναριάτικο ξεροβόρι έγινε μονομιάς αύρα τ’ Απρίλη, κι όσο για τ’ αστέρια ψηλά στον ουρανό, ποτές δεν ξαναχάνανε τη λάμψη κείνης της βραδιάς.
»Να ’ταν καλοκαίρι να βγαίναμε καμιά βόλτα τα βράδια…
»Και δεν το περιμένομε, αγάπη μου, να ’ρθει; Σε τρεις μήνες θα ’ρθει, τι θα κάμει, πού θα πάει;
»Στο διάολο τα μεγάλα φορτηγά με τους υπερπόντιους πλόες τους, τις λίρες και το σαλάδο[17]. ’Δω μας χρειάζεται ένα ταχύπλουν και ηλεκτροφώτιστον θαλαμηγόν. Δυο φορές τη βδομάδα στον Περαία και τη μια διανυχτέρευση.
»Ναι, αυτό μας χρειάζεται τώρα, ένα ποσταλάκι, στο διάολο τα μακρινά ταξίδια.
»Χαλκίδα – Βόλον – Θεσσαλονίκην.
»Χανιά – Ρέθυμνον – Ηράκλειον.
»Δυο φορές τη βδομάδα να σε βλέπω κάπου κάπου να κάνουμε καμιά βόλτα μαζί τα βράδια στα ήσυχα δρομάκια του Περαία.
»Θα το περιμένω το καλοκαίρι να ’ρθει, θα το περιμένω, αγάπη μου…
»Το καλοκαίρι ήρθε και πέρασε, όμως εμείς ποτές δεν περπατήσαμε μαζί, ποτές, κανένα βράδυ.
»Μαύρο καλοκαίρι.
»Πείνασα και δίψασα και κοιμήθηκα στους δρόμους, όμως ποτές μου δε στο βαρυγγώμησα, ποτές μου.
»Τι έφταιγες εσύ;
»’Γω έφταιγα που πήρα κείνα τα λόγια σου τοις μετρητοίς, που τα ’δεσα σε ψιλό μαντίλι, κείνο το τίποτα, κείνο το κοπλιμέντο.
»Ας είσαι ευτυχισμένη.
»’Πόψε γιορτάζεις. Φώτα, χαρές, λουλούδια. Μ’ αν κάποτε κουραστείς από το χορό και θελήσεις να ξαποστάσεις λίγο, μην πας σε καμιά γωνιά του σαλονιού, έβγα στο μπαλκόνι σου, και σαν δεις τη θάλασσα θυμήσου με για μια στιγμή, θυμήσου με.
»Από τα γαλανά ακρογιάλια του Σαρωνικού ως δω πάνω στα φιόρδ της Βαλτικής, που βρίσκομαι απόψε, η απόσταση δεν είναι μικρή, μα τα κύματα θα μου το πούνε.
»Μου το ’πανε τόσες βραδιές τα περασμένα χρόνια…»
Κείνη τη στιγμή μπήκε, τρέχοντας και φωνάζοντας, στην πλώρη ο μικρός ο καμαρότος ο Λινάρδος.
- Καπτάν Σάββα, καπτάν Σάββα, λωλάθηκε ο καπετάνιος.
- Τι ’ναι μωρέ, τι τρέχει;
- Έχει πάρει τη βαριά κι ό,τι άφησε γερό η θάλασσα το σπάει• γυαλιά καρφιά τα ’κανε όλα πάνω στο ντεκ.
Χαμογελάσαμε όλοι…
Να ήτανε να ’χε λωλαθεί… Μα τα ’χε δεκατέσσερα. Ήξερε τι έκανε για να εισπράξει πιότερη ασφάλεια. Να ’τανε να ’χε λωλαθεί…
Μα ας είναι καλά που μπήκε και σταμάτησε το διάβασμα• έγινα και ’γω ιερόσυλος τυμβωρύχος κι ας είχε για τάφο του την Κίτρινη Θάλασσα ο Δημήτρης.
Όμως… να ’σαι ναύτης με το s/s «Πιπίτσα», να κρατάς τη σημαία σε κάθε δίκαιη φασαρία, να καθαρίζεις τον απόπατο βδομάδες, μήνες, τις ώρες της ανάπαψής σου ώσπου να τους συνηθίσεις στην πάστρα και τους άλλους και να ψάχνεις τον ίδιο καιρό στις εφημερίδες, στα ψιλά γράμματα, στα «γνωρίζετε ότι…», να βρεις κομψές αιθέριες εμφανίσεις, αυτό είναι από τ’ άγραφα, άνω ποταμών, δεν το ’βαζε ποτές ο νους μου.
Εχ, μάνα μου, ο καθένας με το ντέρτι του σ’ αυτόν τον κόσμο, λέω.

Ο Μανόλης κι ο Δημήτρης πάνε, μα ο καπετάν Λεωνίδης έκανε λεφτά, πολλά λεφτά, λίρα με το τσουβάλι. Λες κι οι θεοί αυτή την ανθρωποθυσία περίμεναν για να τον ευλογήσουν.
Πριν τελειώσει εκείνο το ταξίδι, πήραν τα ναύλα τον ανήφορο σαν τρελά (μακάρι να το ’χε χάσει το κατσέλο). Από δεκάξι σελίνια που ’ταν το Πλέιτ[18], σταματημένο κει μήνες και χρόνια, βδομάδα τη βδομάδα ανέβαινε ώσπου έφτασε τα σαράντα μέσα σε λίγους μήνες.
Είχε αρχίσει ο πόλεμος στην Ισπανία και κείνος ο πόλεμος, κείνη η κατάρα η θεϊκή για κείνο τον ευγενικό κι ηρωικό λαό, λες κι έγινε για να γλυτώσουν τις παλιοκαγιάσες τους οι Ρωμιοί εφοπλιστές και να θησαυρίσουν. Σαράντα σελίνια το Πλέιτ και να πλερώνεις τα ίδια εργατικά, τα ίδια λιμανιάτικα, τα ίδια μιστά! Μόνο το κάρβουνο και τ’ ασφάλιστρα, σε ορισμένες περιοχές, είχαν πάρει λίγο πάνω, μα ασήμαντα πράματα, πενταροδεκάρες.
Μ’ αυτό ήτανε σωστό θεϊκό δώρο.
Να σπάσει η μηχανή, να σπάσει κι ο «τηλέγραφος»:
«Γκραάν – γκρουν – γκραάν. Κράτει.
«Γκραάν – γκρουν – γκρααααάν. Πρόσω ολοταχώς.
Φούντο τη δεξιά. Βίρα την αριστερά. Δώσε σπριν[19]. Πάρε τον κάβο μέσα.
Αμάν, λέγαμε, να πάμε σε κανένα παράσκαλο, κάνα λιμανάκι, να φορτώσουμε, να ξεφορτώσουμε. Τα μεγάλα, Αμβέρσα, Ρότερνταμ, Λίβερπουλ, Χουλ, ξορκισμένα να ’ναι, για ώρες φορτώναμε, για ώρες ξεφορτώναμε. Ούτε να γράψεις γράμμα δεν πρόκανες στο πόρτο, ούτε να διαβάσεις κείνο που λάβαινες.
«Γκραάν – γκρουν – γκρααααάν! Πρόσω ολοταχώς, πρόσω ολοταχώς, πάση δυνάμει, ολοταχώς, ολοταχώς!
Γκραν – γκρουν. Γκραν – γκρουν!
Και να μιλήσεις για μιστό, πηγαίνεις χαμένος. Γεμίσανε οι φυλακές των λιμανιών από Έλληνες ναυτεργάτες. Μόνο να μιλούσες, να ’λεγες ή αύξηση ή το φυλλάδιο, αμέσως τη ρετσινιά οι καπετάνιοι, κομμουνιστής. Αυτό ήταν το φάρμακο δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν.
Τύλιγμα σε μια κόλλα χαρτί, και για την Ελλάδα δεμένος. Μα όσο να βρεθεί βαπόρι να σε πάρει, σε φιλοξενούσαν τα κρατητήρια των λιμανιών Ευρώπης, Αμερικής, Ασίας, ως κι οι γιαπωνέζικες φυλακές ακόμα φιλοξενήσανε από μας τότε. Όσο για τις αργεντίνικες και τις εγγλέζικες, ε, μ’ αυτές είχαμε παραγνωριστεί, είχαμε γίνει σπιτικοί να πούμε.
Γελούσαν οι «πόλισμεν» κι οι «βιχιλάντες[20]» σαν ερχόντουσαν να μας πάρουν από το βαπόρι.
Κει μας κλείνανε στη φυλακή και χωρίς καμιά φασαρία, για να μην το σκάσουμε• φυλακή προληπτική…
Αυτή τη φάμπρικα, η αλήθεια είναι πως την είχαν βρει τ’ αφεντικά κι οι καπετάνιοι τρία τέσσερα χρόνια πριν, τον καιρό της μεγάλης φτώχειας, μα τότες με τις φούριες, από το φόβο τους μη χασομερήσουν, μην τους φύγεις, αν ήταν τρόπος να σε φυλάκιζαν από το πέλαγο με τον ασύρματο. Δεν είναι ένα ούτε δύο τα βαπόρια που φτάνοντας στην Αμέρικα, μόλις τελείωνε το ριμέτζο[21] ερχόντουσαν οι πόλισμαν και παίρνανε το πλήρωμα, εξόν από τους έμπιστους, για έξω. Κείνη τη φυλακή του Νιου Όρλιτς (Νέα Ορλεάνη, στον κόλπο του Μεξικού) ούτε σε κινηματογράφο δεν έχω δει τέτοια. Ανεβαίναμε, κατεβαίναμε, δεξιά, αριστερά, από ’δώ, από ’κεί, και τελευταία ένα στενόμακρο πηγάδι όλο σίδερο. Πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, όλα σίδερα. Και τα κάγκελα ανοίγανε και κλείνανε μονάχα τους, τις ορισμένες ώρες με ηλεχτρικό.
Το έγκλημα; Μα είπαμε, να μην το σκάσεις.
Κι ο παπάς ο ρωμιός μπροστά στο διευθυντή της φυλακής, που τον φωνάξαμε, καλοναρχούσε όλη την ώρα:
- Ολ ράιτ, μάι μπόις! - Ολ ράιτ, μάι μπόις!

Έγινε μεγάλος άνθρωπος που λες ο Λεωνίδης, μα κατά το τέλος του τριάντα οχτώ – τότες γράφτηκε τούτη η ιστορία, είναι η τελευταία απ’ όσες είχα γράψει τότε – σαν να του ’στριψε λιγάκι.
Τώρα, να λέμε και του στραβού το δίκιο, δεν ήταν μόνο από τις λίρες, πιο πολύ τον πήρε στο λαιμό της η μικρή εφημερίδα π’ έβγαινε στον τόπο του.
Σαν ήρθε με το καλό στον Περαία το βαπόρι, ο καπετάν Λεωνίδης πήγε στο σπίτι του να δει τους δικούς του, την Πιπίτσα του την άλλη, να ξεκουραστεί πια, και κείνη η μαλαγάνα, ο κύριος Αντρίκος, π’ έβγαζε την εφημερίδα, έπιασε κι έγραψε ένα κύριον άρθρον προς τιμήν του. Ένα άρθρο που τύφλα να ’χουνε μπροστά του κάποιοι μαγκιόροι της Αθήνας.
Κρίμα που δεν το θυμάμαι όλο να στο πως ολόκληρο. Θυμάμαι λίγο μόνο το τέλος του. Άκου:
«Ως ευ παρέστης εις την μικρά μας νήσον, μεγάλε και τρανέ νικητά των τυφώνων.
Ευοί! Ευάν!
Ένας ο Λεωνίδας της Σπάρτης εις τας Θερμοπύλας και ένας εσύ, τέκνον αυτής της ευάνδρου νήσου, των τυφώνων ο νικητής εις τας ωχράς θαλάσσας του Ανατέλλοντος Ηλίου.
Ως ευ παρέστης, Λεωνίδα, νεότερε.
Ευοί! Ευάν!»

Ε; Πώς σου φαίνεται; Δεν είναι θαύμα; Δε βάζει κάτω και τους πιο μαγκιόρους καλαμαράδες της Αθήνας; Βγήκε όμως ο κόπος του και με το παραπάνω.
Εξόν από το φακελάκι, «δια ενίσχυσιν του κοινωφελούς και εθνοσωτηρίου έργου της εφημερίδος», έγινε του σπιτιού ο κυρ Αντρίκος. Με τις δυο μασέλες μασούσε από το πρωί ως το βράδυ.
Κι είχε φέρει κάτι πράματα των τυφώνων ο νικητής, κάτι πράματα! Χαβιάρια από τη Ρωσία, αντζούγες σπανιόλικες, ροκφόρ, κουτάκια με μυαλά και γλώσσες από την Αργεντίνα, ουίσκια και μπορντό, και τι δεν είχε φέρει… Του πουλιού το γάλα!
Μασούσε ολοένα, γκρατς-γκρουτς, ολοταχώς, πάση δυνάμει, γκρατς-γκρουτς ο κυρ-Αντρίκος.
Κάνανε και μια εκδρομή. Μονάχα άντρες. Ο νικητής όλα. Και τ’ αρνιά στη σούβλα και τα κρασιά και τα ουίσκια και τους μεζέδες τους ευρωπαϊκούς και τα βιολιά και τα κλαρίνα, όλα δικά του.
Φάγανε, ήπιανε• ξαναφάγανε, ξαναήπιανε. Τραγουδήσανε, χορέψανε, είπανε ιστορίες με πολύ πιπέρι, με λίγο αλάτι. Ξαναφάγανε, ξαναήπιανε. Τον καπετάν Λεωνίδα δεν τον έλεγε κανείς πια με τ’ όνομά του, του κόλλησε ο «νικητής», μα δεν του κακοφαινότανε γι’ αυτό, κάθε άλλο, κάθε άλλο. Δε ’ναι μικρό πράγμα να ’σαι ο νικητής των τυφώνων!
Αργά το βράδυ πήραν το δρόμο του γυρισμού και σαν ζυγώσανε στο σπίτι της χήρας, της μικροπαντρεμένης της Ζαμπέτας, ο νικητής το πήρε αργά, βαριά, μερακλίδικα:
«Θάλασσα λεβεντοπνίχτρα,
θάλασσα φαρμακερή,
συ που κάνεις το νησί μας
πάντα μαύρα να φορεί…»

Το ευοί ευάν, που λες, από τη μια μεριά και οι λίρες από την άλλη. Τώρα που ξεκουράστηκε, που διασκέδασε, να κοιτάξει και τη δουλειά του πάλι.
Τι να τις κάνει τις λίρες; Έτσι θα κάθονται στο Γουέντ Μίνστερ μπανκ με τρία τα εκατό; Να ’γοράσει κι άλλο βαπόρι, δυο βαπόρια ’κόμα: Αν γινόταν πόλεμος, έτσι έπρεπε να κάνει, μ’ αν δε γινότανε, με τις επιχορηγήσεις που ’δινε το εγγλέζικο κουβέρνο στα εγγλέζικα φορτηγά, τα πράματα δεν πηγαίνανε καλά• φοβότανε το κραχ καμιά ώρα.
Αν δε γινόταν πόλεμος, έπρεπε ν’ αγοράσει μια πολυκατοικία, σίγουρα πράματα, την είχε κιόλας στο μάτι, μια σπιταρόνα στην οδό Πατησίων. Πήγαινε κάθε μέρα κι έπινε καφέ σ’ ένα αντικρινό ζαχαροπλαστείο και την καμάρωνε κι εξήταζε τους νοικάρηδες που μπαινόβγαιναν με το μάτι, σαν να φοβόταν απ’ τα τώρα να μην του φάνε κάνα νοίκι.
Και συλλογιζότανε:
Στο «Πιπίτσα» είκοσι οχτώ σκλάβοι να τους πληρώνω να δουλεύουν, να βγάζω λίρες και λίρες, και τούτοι δω διπλοί από κείνους, μπορεί και παραπάνω, σκλάβοι και τούτοι πάλι, κι ας μας παριστάνουν τον καμπόσο με τις ελληνικούρες τους και τα καθαρά πουκάμισα, σκλάβοι και τούτοι, να μου φέρνουν κάθε μήνα το χαράτσι.
Και χαιρόταν η ψυχή του και φούσκωνε από περηφάνια.
Όμως, αν γινόταν πόλεμος και τον εύρισκε με τρία βαπόρια, πόση λίρα, Θε μου, πόση λίρα…! Τότες, σαν τελείωνε, θα ’γόραζε όχι μια πολυκατοικία, μα τη μια πάντα αυτού του δρόμου ολάκερη, από την Ομόνοια ως το τέρμα…
Ο κύριος Τοτός, που ’ρθε μια ματιά ’πό το Λονδίνο για δουλειές του, είπε πως θα γίνει πόλεμος• αναπόφευκτος.
Μα ο γερο-Νέστορας του νησιού του, ο καπετάν Μιχάλης, λέει όχι, αδύνατο να γίνει πόλεμος.
Ποιον ν’ ακούσει; Ποιον ν’ ακούσει;
Στην απελπισία του αποτάνθηκε στους Άγιους. Έκανε λειτουργίες, έταξε βαποράκια από ασήμι στην αρχή, από ατόφιο μάλαμα κατόπι.
Τίποτα. Κανένας Άγιος δεν ήθελε να παρουσιαστεί τη νύχτα στον ύπνο του και να του πει. Ας μην του ’λεγε με το στόμα, δεν πειράζει. Ας κουνούσε μόνο το κεφάλι του λιγάκι κατά πάνω κατά κάτω, το φρύδι του μόνο ας έπαιζε λιγάκι κι αυτός θα καταλάβαινε, δε χρειαζόταν πιο πολύ.
Τίποτα. Κατέφυγε τότες στις Άγιες. Έταξε της Αγίας Θαλασσινής να της χτίσει καινούργια εκκλησία.
Τίποτα. Σιωπηλή κι αμίλητη εξακολουθούσε να τον κοιτάζει η Αγία με τα θλιμμένα της μάτια, σιωπηλός και σύνοφρυς τον κοίταζε από ψηλά ο Παντοκράτωρ.
Πήγαινε να σκάσει… να τρελαθεί:
Θα γίνει, δε θα γίνει;…
Γι’ αυτό, όποιος του ’λεγε καλημέρα, τον ρωτούσε:
- Τι λέτε, θα γίνει πόλεμος;
- Τι λες, ρε, τι ιδέα έχεις, θα γίνει πόλεμος; (του λούστρου που του γυάλιζε τα παπούτσια).
Σωστό Ινστιτούτο Γκάλοπ μοναχός του ο αθεόφοβος.
- Πες κι εσύ τι ιδέα έχεις; θα γίνει πόλεμος;
Είναι και τώρα πολλοί καπετάν Λεωνίδηδες και ρωτούνε:
Τι ιδέα έχετε, θα γίνει πόλεμος;
Τους τρώει ο ίδιος καημός, το ίδιο μαράζι.

Βασίλης Λούλης
(Γράφτηκε όπως είναι τώρα, στις 20 Ιούλη 1947)
Πηγή: http://www.sarantakos.com/kibwtos/mazi/loulhs_tufwnes.htm

[1] Το βιβλιάριο επιταγών.
[2] Το μηχάνημα που μεταβιβάζει από τη γέφυρα του πλοιάρχου τις οδηγίες στο μηχανοστάσιο.
[3] Ισημερινός.
[4] Παραπόταμος του Λα Πλάτα στην Αργεντινή.
[5] Τα μικρά ελληνικά παλιοφορτηγά που ταξιδεύουνε στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα.
[6] Μεγάλα σφυριά για το χτύπημα της σκουριάς.
[7] Γαιανθρακαποθήκες.
[8] Το κήτος του σκάφους στην πρύμνη.
[9] Το μέρος του κήτους που χώνεται η αλυσίδα.
[10] Προναύλωση.
[11] Η επιθεώρηση του πλοίου από τις ασφαλιστικές εταιρείες.
[12] Σημείωμα με τεμπεσίρι της λαμαρίνας που πρέπει ν’ αλλαχτεί.
[13] Μέγαρα στο Σίτυ του Λονδίνου, όπου έχουν τα γραφεία τους οι ασφαλιστικές εταιρείες.
[14] Λεβητοστάσιο.
[15] Προκυμαία.
[16] Ξενοδοχείο για ναυτικούς.
[17] Παστό κρέας.
[18] Ο ναύλος κατά τόνο από την Αργεντινή στην Ευρώπη.
[19] Ο συρματένιος κάβος.
[20] Ιδιωτικοί αστυνόμοι της Αμερικής.
[21] Το δέσιμο του καραβιού.

Den Eixan Tin Empiria Na Provlepsoun

Τα τελευταία χρόνια είδαμε σταδιακά να κυριαρχούν στη παγκόσμια αγορά άνθρωποι κατά συνθήκη, με φωτεινά μυαλά και λαμπερά πτυχία. Κανένα όμως πτυχίο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την εμπειρία που αποκτάς στη δουλειά και στη ζωή, κάθε μέρα, όλες τις μέρες το χρόνο. Οι άνθρωποι αυτοί μελετούσαν φόρμουλες και θεωρητικά μοντέλα, και σε επίπεδο θεωρίας δεν υπήρχαν λάθη, και σφάλματα. Η ζωή όμως έχει αποδείξει ότι πολλές φορές η θεωρία δεν είναι απόλυτα εφαρμόσιμη στην πράξη****. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι δεν είχαν την εμπειρία να προβλέψουν τις αρνητικές επιπτώσεις ούτε τη ψυχραιμία να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις που τους ξεπέρασαν. Μπορεί να είχαν άριστη εκπαίδευση, δεν είχαν όμως ουσιαστική γνώση. Όταν λοιπόν ήρθε η κρίση, η πραγματικότητα διέψευσε τα μοντέλα και τη θεωρία. Τη κρίση δεν τη προκάλεσε η έλλειψη νόμων και κανονισμών. Τη προκάλεσε η αμέλεια στη τήρησή τους, η χαλάρωση της εποπτείας. Η λογική πως η αγορά βάζει τους νόμους της, απλά δεν αποτελεί λογική. Η αγορά έχει ως στόχο την με οποιοδήποτε τρόπο μεγιστοποίηση των κερδών. Οι νόμοι βρίσκονται πάντα απέναντι διαφυλάσσοντας τη συνοχή του κοινωνικού κράτους και τη νομιμότητά του. Η μοιρολατρία των οικονομικών όρων της αγοράς έχει ως αποτέλεσμα την βαθμιαία αποπολιτικοποίηση κράτους και πολιτών επιβάλλοντας την εικόνα του τετελεσμένου εναντίον του οποίου κάθε αγώνας θα ήταν μάταιος. Τα συμπεράσματα και τα μαθήματα για όλους πρέπει να είναι καταλυτικά. Πρέπει όλοι να καταλάβουν πως όταν ομιλούμε για ανάπτυξη, η ανάπτυξη να αφορά και την κοινωνία συνολικά ταυτόχρονα με τη προσωπική τους. Ανάπτυξη που να φτάνει και στα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας με ταυτόχρονη αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου.

**** Στο επάγγελμα μου έμαθα ότι το βήμα της προπέλας του πλοίου απέτυχε σε όλες τις θεωρητικές εφαρμογές του. Η επιτυχία ήλθε μετά από το πάντρεμα της θεωρίας με τις εμπειρικές συνισταμένες λειτουργίας. Και μπορώ να αναφέρω πολλές άλλες περιπτώσεις αλλά δε χρειάζεται να το πλατιάζω

Kavafis... Ithaki

Σα βγεις στον πηγαιµό γιά τήν 'Ιθάκη,
νά εύχεσαι νάναι μακρύς δρόµος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπας,
τόν θυµωµένο Ποσειδώνα µή φοβάσαι,
τέτοια στόν δρόµο σου ποτέ σου δέν θά βρείς,
αν µέν' ή σκέψις σου υψηλή, αν έκλεκτή
συγκίνησις τό πνευµα και τό σώµα σου άγγιζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κυκλωπας,
τόν αγριο Ποσειδώνα δέν θά σuναντήσεις,
αν δέν τους κουβανείς µές στήν ψυχή σου,
αν ή ψυχή σου δέν τους στήνει έµπρός σου.

Νά ευχεσαι νάναι µακρός ό δρόµος.
Πολλά τά καλοκαιρινά πρωϊά νά ειναι
που µέ τι ευχαριστησι, µέ τι χαρά
θά µπαινεις σέ λιµένας πρωτοειδωµένους
νά σταµατήσεις σ' έµπορεία Φοινικικά,
καί τές καλές πραγµάτειες ν' άποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριµπάρια κ' εβενους,
καί ήδονικά µυρωδικά κάθε λογης,
οσο µπορείς πιό αφθονα ήδονικά µυρωδικά'
σέ πόλεις Αίγυπτιακές πολλές νά πάς,
νά µάθεις καί νά µάθεις άπ' τους σπουδασµένους.

Πάντα στόν νου σου ναχεις τήν 'Ιθάκη.
Τό φθάσιµον έκεί ειν' ό προορισµός σoυ .
Αλλά µή βιάζεις τό ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά νά διαρκέσει'
καί γέρος πιά ν' άράξεις στό νησί,
πλουσιος µέ οσα κέρδισες στόν δρόµο,
µή προσδοκώντας πλουτη νά σέ δώσει ή 'Ιθάκη.

Ή 'Ιθάκη σ' εδωσε τ' ώραίο ταξείδι.
Χωρις αυτήν δέν θαβγαινες στόν δρόµο.
'Άλλα δέν εχει νά σέ δώσει πιά.
Κι αν πτωχική τήν βρείς,ή 'Ιθάκη δέν σέ γέλασε.
'Έτσι σοφός που εγινες, µέ τόση πείρα,
ήδη θά τό κατάλαβες ή 'Ιθάκες τι σηµαινουν.

Καβάφης

Kosmologia Tis Noissis

Πηγή: Η Κοσμολογία της νόησης – Δανέζη/Θεοδοσίου

Ένα πολύ μικρό απόσπασμα από το βιβλίο "Εισαγωγή στην Κοσμολογία, Κοσμολογία της Νόησης."
......Πως να νοιώσει κανείς, το εγώ του όταν από το 1905 με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας οι φυσικοί ξέρουν ότι το Σύμπαν είναι ένα, ότι οι περιορισμένης αντιληπτικότητας αισθήσεις του ανθρώπου τον αναγκάζουν να ζει με την πεποίθηση ότι είναι κάτι ξεχωριστό από την στιγμή η "ύπαρξη του" δεν τελειώνει στα άκρα του σώματος του ούτε στις μεγαλόπνοες σκέψεις του αλλά είναι ένα μικρό κύτταρο ενός συνολικής ενιαίας ολότητας που περιλαμβάνει τα πάντα. Και κάθε σκέψη του - με βάση της χίλιo αποδειγμένης θεωρίας των συσχετισμένων φωτονίων- μεταβιβάζεται σε χρόνο μηδέν σε όλο το σύμπαν.
Manos Danezis & Stratos Theodossiougeometry_of_universe
Μια σημαντική παράμετρος ενός χώρου, οποιασδήποτε διάστασης, η οποία χαρακτηρίζει το είδος της γεωμετρίας που περιγράφει τις ιδιότητες του, είναι ο παράγοντας της καμπυλότητας του (ε).
Έτσι ένας ευκλείδειος χώρος έχει καμπυλότητα ε=0. Ένας χώρος Lobatschewski έχει αρνητική καμπυλότητα (ε<0 riemann="riemann">0).
Όπως αναφέρει ο M. Talbot (1993): «Είναι σχεδόν αδύνατο να φανταστούμε την καμπυλότητα τον χωροχρόνου στο υλικό της ίδιας της πραγματικότητας. Για να το καταφέρουμε, χρειάζεται να κοιτάξουμε το οικοδόμημα της πραγματικότητας έξω από αυτήν, κάτι που δεν μπορούμε προς το παρόν να κάνουμε. Είμαστε πιασμένοι μέσα σε έναν καθρέφτη και το φως που μας φέρνει εικόνες τον φυσικού Σύμπαντος ακολουθεί τις καμπύλες που έχει η επιφάνεια τον καθρέφτη. Οι στρεβλώσεις που συμβαίνουν όμως είναι αόρατες στα μάτια μας».
Ας αναφερθεί εδώ ότι, σύμφωνα με τη Θεωρία της Σχετικότητας, η καμπύλωση του χώρου και η διαμόρφωση του σε χώρο Lobatschewski ή Riemann εξαρτάται από την πυκνότητα και την ποσότητα της ύλης που σχηματοποιείται στο πλαίσιο του.
Για το λόγο αυτό η διερεύνηση της συνολικής τιμής της μάζας του Σύμπαντος και της κατανομής της στο Σύμπαν είναι αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για την πιθανή εξέλιξη του.
Για να γίνουν πιο κατανοητά όλα τα προηγούμενα, ας δώσουμε μια σχηματική απεικόνιση των δισδιάστατων χώρων (επιπέδων) του Ευκλείδη, του Lobatschewski και του Riemann μέσα στον ευκλείδειο χώρο των τριών διαστάσεων.
O T. A. Whiller, στο βιβλίο του Superspace and the nature of quantum geometrodynamics (1968), για όλα τα παραπάνω αναφέρει:
«Η καμπυλωμένη γεωμετρία (μη ευκλείδεια) είναι ένα είδος μαγικού δομικού υλικού, από το οποίο είναι φτιαγμένο οτιδήποτε στον φυσικό κόσμο:
H αργή καμπύλωση σε κάποια περιοχή του διαστήματος περιγράφει ένα βαρυτικό
πεδίο.
Μια κυματοειδής γεωμετρία με έναν διαφορετικό τύπο καμπυλότητας (κατά περιοχή) περιγράφει ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο.
Μια περιοχή κόμβων υψηλής καμπυλότητας ίσως περιγράφει μια συγκέντρωση φορτίου και ενέργειας-μάζας που κινείται σαν σωματίδιο. Μήπως τελικά τα πεδία και τα σωματίδια είναι ξένες υπάρξεις βυθισμένες στη γεωμετρία, ή μήπως δεν είναι τίποτε άλλο από γεωμετρία;»
O W. K. Cliffor, το 1876, διατύπωσε την άποψη ότι η ύλη δεν είναι τίποτε περισσότερο από κενό καμπύλο διάστημα, ενώ ο T. A. Whiller (1968) δήλωνε:
«…Έκτος από το κενό, καμπυλόγραμμο (μη ευκλείδειο) διάστημα δεν υπάρχει τίποτε άλλο στον κόσμο. H ύλη, το φορτίο, ο ηλεκτρομαγνητισμός και τα υπόλοιπα πεδία είναι μόνο οι εκδηλώσεις της κάμψης του χώρου. H φυσική είναι γεωμετρία».
O ίδιος πάλι σημείωνε ότι ο «ιστός» του χωροχρόνου αποτελείται από μια ταραγμένη θάλασσα φυσαλίδων, την οποία ονόμασε «κβαντικό αφρό», για να καταλήξει: «0 χώρος της γεωμετροδυναμικής των κβάντα μπορεί να συγκριθεί με ένα χαλί αφρού, που επεκτείνεται σε ένα αργόσυρτο κυματιζόμενο τοπίο… Οι διαρκείς μικροσκοπικές αλλαγές που συμβαίνουν στο χαλί του αφρού, όταν εμφανίζονται νέες φυσαλίδες και εξαφανίζονται οι παλιές, συμβολίζουν τις κβαντικές διακυμάνσεις στη γεωμετρία».
Συνεπώς, σύμφωνα με τον Whiller, πάνω στον κβαντικό αφρό επιδρούν βαρυτικές και ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις προκαλώντας δονήσεις και στη συνέχεια κύματα που επισημαίνονται από τον παρατηρητή σαν σωματίδια. H αλληλεπίδραση αυτών των κυμάτων δημιουργεί τα άτομα, τα μόρια και ολόκληρη την ουσία του φυσικού κόσμου. Με τον τρόπο αυτό, τα πάντα στο Σύμπαν είναι κυματισμοί μέσα στο τίποτα.

O Idas Kai I Marpissa

Η ιστορία του Ίδας και της Μάρπησσα είναι ένας μύθος της αγάπης.
Αυτοί οι δύο χαρακτήρες απέδειξαν ότι η αγάπη και η αιώνια αφοσίωση δεν μπορούν να κατακτηθούν από το ξίφος, τη δύναμη, την ομορφιά ή τη δόξα. Η Μάρπησσα ήταν νέο κορίτσι που κάποιο χρόνο στη ζωή της βρήκε η ίδια στην ανάγκη να επιλέξει το σύζυγό της μεταξύ ενός θνητού και ενός Θεού. Ποια ήταν η απόφασή της; 

Κοιτάξτε μέσω του μύθου για να βρείτε την απάντηση.
...........................................................................................................
Ι)... "Στην ελληνική μυθολογία η Μάρπησσα ήταν θυγατέρα του ποτάμιου θεού Εύηνου. Η Μάρπησσα απάχθηκε από τον `Ιδα, που την είχε δεί να χορεύει στο ιερό της «Ορτυγίας Αρτέμιδος», επάνω στο όρος Χαλκίς της Αιτωλίας. Ο Εύηνος κυνήγησε πάνω σε ένα άρμα τον Ίδα μέχρι τον ποταμό Λυκόρμα. Εκεί ο Ίδας του ξέφυγε επειδή είχε φτερωτό άρμα που του είχε δώσει ο πατέρας του, ο θεός Ποσειδώνας."
ΙΙ)... Ίδας μυθολογικός ήρωας των Αιτωλών και Μεσσηνίων. Ήταν γιος του Αφαρέα και αδερφός του Λυγκέα. Κατά την παράδοση, έκλεψε με τη θέλησή της από το ναό του Απόλλωνα την κόρη του ποταμού Εύηνου Μάρπησσα, την οποία ο θεός είχε αρπάξει με τη βία. Ο Απόλλωνας τον καταδίωξε και μονομάχησε μαζί του. Τότε μεσολάβησε ο Δίας και ρίχνοντας έναν κεραυνό χώρισε τους δύο αντίπαλους. Μετά έδωσε εντολή να διαλέξει ελεύθερα η Μάρπησσα όποιον από τους δύο ήθελε για σύζυγο. Εκείνη διάλεξε τον Ίδα και από την ένωσή τους γεννήθηκε η Κλεοπάτρα, η σύζυγος του Μελέαγρου.
........................................................................................................
Οι Έλληνες δεν δίστασαν να τα βάλουν με τους θεούς τους.

Και κυρίως ο κατ’ εξοχήν θεομαχητής ήρωας... ο Ηρακλής.
Ο Μενέλαος πάλεψε με τον Νηρέα.
Ο Ηρακλής με τον Αχελώο, τον Απόλλωνα, τον Άρη που τον λάβωσε σοβαρά στο πόδι, τον Πλούτωνα, τους Τιτάνες, και με τον ίδιο τον Δια, όταν τόλμησε να ελευθερώσει τον Προμηθέα από τα δεσμά του.
Αλλά ένας Ήρωας που αξίζει να αναφερθεί, και να συγκριθεί με τα ιστορήματα της βίβλου, και τους λόγους που ο Αβραάμ, έδωσε την γυναίκα του στην κλίνη του Φαραώ για να σώσει το τομάρι του.

Είναι ο Ίδας. 

Ο ήρωας Ίδας στον αντίστοιχο ελληνικό θρύλο αρνείται να παραδώσει την εκλεκτή της καρδιάς του Μάρπησσα ακόμη κι όταν τη διεκδικεί ένας υπέρλαμπρος θεός, ο κατάξανθος σαϊτευτής Απόλλωνας. Ο ισχυρότερος αντεραστής, ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας ζητά να πάρει την αγαπημένη του Μάρπισσα, καθώς ο Ίδας έφθασε στη Μεσσηνία. 

Ο Ίδας όμως δεν υποχώρησε, ούτε στιγμή δεν δίστασε. Απειλητικός τέντωσε το τόξο του ενάντια στο θεό.
Έλεγαν πως το τόξο του δεν λάθεψε ποτέ!
Ο Δίας όμως φρόντισε να συγκρατήσει το χέρι του ήρωα την κρίσιμη στιγμή. Άφησε την εκλογή στη διάθεση της νύφης.
Είχε έρθει ο καιρός που “κανείς” δεν μπορούσε να παραμερίσει αμαχητί έναν ήρωα!
Όσο… “θεός” και αν νόμιζε πως ήταν!
Η Μάρπησσα διάλεξε για μνηστήρα της το “θνητό” θεομάχο Ίδα.
“ Της λιγνοστραγαλης της Μάρπησσας Και του Ίδα, απ’ τους παλιούς που στάθηκε στη γη ο πιο αντρειωμένος. Κι ασκωσε αντίκρυ στον Απόλλωνα τον Φοίβο το δοξάρι”
Ο Ίδας μαζί με τους άλλους θεομάχους ήρωες στον ελληνικό θρύλο, σηματοδοτεί το τέλος της μακροχρόνιας ανεμπόδιστης εκμετάλλευσης των “θνητών” απ’ τους “θεούς”. Όλοι οι Ολύμπιοι δεν θα αργήσουν να αντιληφθούν ότι με τα “βέλη” του ο Έλληνας, είναι ο πρώτος που αναχαιτίζει την ακατάσχετη βουλιμία των θεών του....

.....................

 

 Upgrade

 Πηγή: Τα πάντα ρεί news Αυγούστου 30, 2019
http://www.tapantareinews.gr/2019/08/blog-post_547.html

 

Από τον Απολλόδωρο και την βιβλιοθήκη του μαθαίνουμε:
     Α 7,8 Εὔηνος μὲν οὖν ἐγέννησε Μάρπησσαν, ἣν Ἀπόλλωνος μνηστευομένου Ἴδας ὁ Ἀφαρέως ἥρπασε, λαβὼν παρὰ Ποσειδῶνος ἅρμα ὑπόπτερον. διώκων δὲ Εὔηνος ἐφ᾽ ἅρματος ἐπὶ τὸν Λυκόρμαν ἦλθε ποταμόν, καταλαβεῖν δ᾽ οὐ δυνάμενος τοὺς μὲν ἵππους ἀπέσφαξεν, ἑαυτὸν δ᾽ εἰς τὸν ποταμὸν ἔβαλε· καὶ καλεῖται Εὔηνος ὁ ποταμὸς ἀπ᾽ ἐκείνου.
    Α 7,9 Ἴδας δὲ εἰς Μεσσήνην παραγίνεται, καὶ αὐτῷ ὁ Ἀπόλλων περιτυχὼν ἀφαιρεῖται τὴν κόρην. μαχομένων δὲ αὐτῶν περὶ τῶν τῆς παιδὸς γάμων, Ζεὺς διαλύσας ἐπέτρεψεν αὐτῇ τῇ παρθένῳ ἑλέσθαι ὁποτέρῳ βούλεται συνοικεῖν· ἡ δὲ δείσασα, ὡς ἂν μὴ γηρῶσαν αὐτὴν Ἀπόλλων καταλίπῃ, τὸν Ἴδαν εἵλετο ἄνδρα.

απόδοση:
   Ο Εύηνος απέκτησε μια κόρη, τη Μάρπησσα, που ενώ ήταν μνηστή του Απόλλωνα, την άρπαξε ο Ίδας, ο γιος του Αφάρεα, με άρμα φτερωτό, που το πήρε από τον Ποσειδώνα. Ο Εύηνος τους καταδίωξε πάνω σε άρμα και έφτασε μέχρι τον ποταμό Λυκόρμα αλλά επειδή δεν μπορούσε να τους φτάσει, έσφαξε τα άλογα και έπεσε στον ποταμό· από εκείνον ονομάστηκε Εύηνος ο ποταμός. Ο Ίδας έφτασε στη Μεσσήνη, αλλά τον βρήκε ο Απόλλωνας και του πήρε την κόρη. Κι εκεί που μάχονταν ποιος θα την παντρευτεί, ο Δίας μπήκε στη μέση και τους χώρισε και προέτρεψε την κόρη να διαλέξει με ποιον θέλει να μείνει· εκείνη, από φόβο μήπως ο Απόλλωνας την εγκαταλείψει όταν γεράσει, διάλεξε για άντρα της τον Ίδα.

 Απολλόδωρος 1.60.1

Ο Ίδας της Ελληνικής Μυθολογίας
Ο Ίδας είναι Μεσσήνιος Ήρωας της Ελληνικής Μυθολογίας, όπου περιγράφεται στην Ιλιάδα ως ο δυνατότερος και πιο τολμηρός από όλους τους ανθρώπους. Ήταν γιος του Αφαρέως και της Αρήνης, της οικογένειας του Περιήρους. Ο Αφαρέας (Αφαρεύς) είναι από τους δημοφιλέστερους ήρωες του μεσσηνιακού ηρωικού κύκλου και σύμβολο της αντιστάσεως των Μεσσηνίων κατά των Σπαρτιατών, παρά το γεγονός ότι αργότερα λατρευόταν και στη Σπάρτη. Αδέλφια του ήταν ο Λυγκέας και ο Πίσος. Επίσης ήταν εξάδελφος των Διοσκούρων και των Λευκιππιδών. Παρέα με τον Λυγκέα πήραν μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία και στο κυνήγι του Καλυδωνίου Κάπρου.

Ο Ίδας στην Αιτωλία
Κάποτε, ο Ίδας έτυχε να περάσει από τη μακρινή Αιτωλία. Εκεί, στο ιερό της «Ορτυγίας Αρτέμιδος», επάνω στο όρος Χαλκίς της Αιτωλίας, γινόταν μια γιορτή αφιερωμένη στη θεά Άρτεμη και στο πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο γύρω από το ναό, ο Ίδας διέκρινε μια πανέμορφη κοπέλα να χορεύει μαγευτικά. Την έλεγαν Μάρπησσα και ήταν κόρη του Βασιλιά της Αιτωλίας, του Εύηνου. Ο Ίδας μαγεύτηκε τόσο πολύ από την ομορφιά της Μάρπησσας και τον θεσπέσιο χορό της, και αποφάσισε να την κλέψει, να την οδηγήσει στη Μεσσηνία και να την παντρευτεί.

Η αρπαγή της Μάρπησσας
Πλησίασε λοιπόν τη Μάρπησσα, άπλωσε τα δυνατά χέρια του, την άρπαξε και στη συνέχεια έφυγε με το άρμα του για τη Μεσσηνία. Ο Εύηνος, αφού έμαθε γρήγορα για την αρπαγή της κόρης του, ανέβηκε και αυτός στο άρμα του για να προλάβει τον Ίδα και τον κυνήγησε μέχρι τον ποταμό Λυκόρμα. Όμως ο Ίδας είχε ήδη κερδίσει δρόμο, τα άλογά του τα οποία ήταν δώρο του πατέρα του Ποσειδώνα ήταν γρηγορότερα ενώ μπορούσαν ακόμη και να πετούν. Έτσι, ο Ίδας κατάφερε να ξεφύγει από τον Εύηνο και έφτασε στη Μεσσηνία. Ο Εύηνος είτε από λύπη, είτε κατά την μάχη του με τον Ίδα, πνίγηκε στα νερά του ποταμού της Αιτωλίας που πήρε από τότε το όνομα του.

Απόλλων εναντίον Ίδα
Ωστόσο και ο θεός Απόλλωνας ενδιαφερόταν να παντρευτεί την όμορφη Μάρπησσα μιας και είχε κι αυτός γοητευτεί από αυτήν, κάποια άλλη φορά που την είχε δει στο παρελθόν. Θύμωσε λοιπόν που την άρπαξε ο Ίδας και ανέβηκε στο άρμα του με τα φτερωτά άλογά του και έφτασε στη Μεσσηνία. Σταμάτησε ο Απόλλωνας το άρμα του δίπλα στου Ίδα και του ζήτησε να του παραχωρήσει τη Μάρπησσα για να την παντρευτεί. Ο Ίδας όμως αρνήθηκε και σύντομα οι δύο άντρες άρπαξαν το δόρυ και την ασπίδα τους και ξέσπασε μια τρομερή μονομαχία μεταξύ τους. Ο Απόλλωνας ήταν θεός αλλά και ο Ίδας επίσης πολύ δυνατός και μπορούσε να αποκρούει όλα τα χτυπήματα του Απόλλωνα.

Η επέμβαση του Δία και η απόφαση της Μάρπησσας
Η μάχη ήταν αμφίρροπη, κανείς δεν υποχωρούσε ενώ οι αντίπαλοι προκαλούσαν και χλεύαζαν ο ένας τον άλλο κατά τη διάρκεια της. Ο Δίας από τον Όλυμπο, άκουσε τη φοβερή κλαγγή των όπλων και πέταξε σύντομα προς τη Μεσσηνία για να επέμβει. Αρχικά προέτρεψε να πάρει τη Μάρπησσα ο πιο δυνατός, αλλά αφού η μονομαχία τους δεν είχε βγάλει νικητή, αποφάσισε να κάνει την επιλογή του άντρα της η ίδια η Μάρπησσα. Ο Απόλλωνας αισθάνθηκε σίγουρος ότι η Μάρπησσα θα επέλεγε αυτόν για σύζυγο, μιας και ήταν θεός ισχυρός και όμορφος, σε αντίθεση με το Μεσσήνιο γίγαντα ο οποίος ήταν χοντροκομμένος και θνητός.

Η Μάρπησσα ξανακοίταξε τους δύο άντρες. Σκέφτηκε ότι μπορεί ο Απόλλωνας να ήταν θεός και ομορφότερος, αλλά κάποια στιγμή που αυτή θα γεράσει, θα την διώξει και θα παντρευτεί μια άλλη γυναίκα. Αντιθέτως, ο Ίδας μπορεί να ήταν θνητός και άσχημος, αλλά θα έμενε κοντά της μέχρι και τα γεράματα να την προστατεύει και να τη νοιάζεται. Έτσι η Μάρπησσα επέλεξε ως σύζυγο τον Ίδα.
Ο Απόλλωνας έκπληκτος και συνάμα δυσαρεστημένος για την ταπείνωση που δέχτηκε, ανέβηκε στο άρμα του με τα φτερωτά άλογα, και έφυγε αστραπιαία γεμάτος οργή. Έτσι λοιπόν, ο Ίδας κέρδισε την όμορφη Μάρπησσα, την παντρεύτηκε και έζησε ευτυχισμένος μαζί της στη Μεσσηνία, κάνοντας μια κόρη μαζί, την Κλεοπάτρα.

Παραλλαγές του μύθου
Η απλή αυτή μορφή του μύθου εμφανίζεται και στον Σιμωνίδη. Ο Σχολιαστής του Ομήρου όμως γράφει ότι ο Εύηνος εξανάγκαζε τους μνηστήρες της Μάρπησσας να διαγωνισθούν μαζί του στην αρματοδρομία, έκοβε τα κεφάλια των νικημένων και στόλιζε με αυτά τους τοίχους του ανακτόρου του ή του ναού του Ποσειδώνα, δηλαδή έκανε ό,τι και ο Οινόμαος.

Σε άλλη εκδοχή μάλιστα ο Εύηνος έκτισε ολόκληρο ναό μόνο από τα κρανία αυτά! Η μεγάλη ομοιότητα των μύθων Οινομάου-Ιπποδαμείας και Ευήνου-Μάρπησσας καταλήγει σε συνένωσή τους στη μεταγενέστερη παράδοση του Πλουτάρχου: ο Εύηνος είχε νυμφευθεί την κόρη του Οινομάου. Στον αρχικό μύθο όμως σύζυγος του Ευήνου και μητέρα της Μάρπησσας είναι η Αλκίππη.

Η κόρη της Μάρπησσας
Ο Όμηρος στο I της Ιλιάδας, μέσα από την αφήγηση του Ήρωα Φοίνικα, αναφέρεται στην κόρη της Μάρπησσας, Κλεοπάτρα η οποία είχε παντρευτεί τον Μελέαγρο. Ο Φοίνικας ανήκε στην τριμελή επιτροπή που ορίστηκε από τον Νέστορα για την επίσκεψη στην σκηνή του Αχιλλέα με σκοπό να τον πείσουν να γυρίσει στην μάχη. Στην αφήγηση του ο Φοίνικας αναφέρεται στην οικογένεια της Μάρπησσας. Αναφέρει χαρακτηριστικά στο αρχαίο κείμενο:
    ἤτοι ὃ μητρὶ φίλῃ Ἀλθαίῃ χωόμενος κῆρ κεῖτο παρὰ μνηστῇ ἀλόχῳ καλῇ Κλεοπάτρῃ κούρῃ Μαρπήσσης καλλισφύρου Εὐηνίνης Ἴδεώ θ', ὃς κάρτιστος ἐπιχθονίων γένετ' ἀνδρῶν τῶν τότε

Περίληψη ολόκληρης της αφήγησης του Φοίνικα στην Ιλιάδα:
Κάποτε γινόταν πόλεμος ανάμεσα στους Κουρήτες και τους Αιτωλούς γύρω από την όμορφη Καλυδώνα (529-32). Αιτία για το κακό ήταν η θεά Άρτεμη που θυμωμένη με τον Οινέα, επειδή δεν της αφιέρωσε τους πρώτους καρπούς του θερισμού, έστειλε έναν κάπρο που κατέστρεφε τη γη και τους καρπούς της Αιτωλίας. Ο Μελέαγρος το σκότωσε, μα η θεά ξεσήκωσε διαμάχη στους Κουρήτες και τους Αιτωλούς για το δέρμα και το κεφάλι του κάπρου (533-49). Πολεμούσε στο πλευρό των Αιτωλών ο Μελέαγρος και όλα έβαιναν καλώς, ώσπου ο ήρωας οργισμένος με τη μητέρα του κλείστηκε στο σπίτι του πλάι στη γυναίκα του την Κλεοπάτρα (550-56), που οι γονείς της την φώναζαν Αλκυόνη, για να τους θυμίζει το πάθημα της μητέρας της Μάρπησσας, όταν την άρπαξε ο Απόλλωνας και ο άντρας της ο Ίδας και πατέρας της Κλεοπάτρας την έσωσε παίρνοντας το τόξο να χτυπήσει το θεό (557-64). Η περιγραφή ξαναγυρνά στη συνέχεια του θυμού του Μελεάγρου εξηγώντας ότι εξοργίστηκε με τη μητέρα του την Αλθαία, καθώς αυτή πικραμένη, που ο γιος της σκότωσε τον αδερφό της, τον καταράστηκε να βρει το θάνατο καλώντας την Ερινύα (565-73/4). Ο Μελέαγρος δε λυγίζει από τα ολοένα και αυξανόμενα παρακάλια των Αιτωλών γερόντων που του έστειλαν ιερείς και υπόσχονταν δώρα ούτε από τα παρακάλια του πατέρα του Οινέα ούτε των αδερφών και της μητέρας του ούτε των πολυαγαπημένων του φίλων (574-87). Μόνο όταν η πόλη φτάνει στον έσχατο κίνδυνο συγκινείται από το κλάμα της αγαπημένης του γυναίκας, που του προλέγει τα δεινά(588-95). Σώζει την πόλη του, αλλά τώρα πια δε λαμβάνει τα δώρα (596-9).

To Taxidi Tou Ikarou

Tο ταξίδι του Ίκαρου
O Ίκαρος δεν χάθηκε εξαιτίας του Ήλιου αλλά μάλλον από τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Γη.  Δεν είμαστε ακόμη απόλυτα βέβαιοι αν πήγε «εκεί που κανείς δεν ξέρει»  και βρήκε «αυτό που κανείς δεν γνωρίζει»   η αν έχασε το δρόμο του.
Χάπι εντ
Ας πούμε ότι βρισκόμαστε στις πύλες του παραδείσου, με τον Άγιο Πέτρο.
Πλησιάζουν δυο υποψήφιοι, ένας μηχανικός της ΝΑΣΑ και ένας ακτιβιστής εναντίον της πείνας.
Ο Άγιος επιρρεπής στα καλά έργα και τη φιλανθρωπία, ασχολείται πρώτα με τον δεύτερο τύπο και τον ρωτάει πως πάει ο αγώνας.
 Ο ακτιβιστής τα μασάει.
"Τις τελευταίες δεκαετίες, όπως έχει επισημάνει και ο νομπελίστας οικονομολόγος Amartya Sen , οι λιμοί δεν σχετίζονται κυρίως με την έλλειψη προσφοράς τροφίμων. Η παραγωγή επαρκεί να χορτάσει ολόκληρος ο πλανήτης. Το θέμα δεν είναι ότι ο φτωχός δεν έχει χρήματα να αγοράσει, αλλά το ότι είναι τόσο φτωχός που δεν μπορεί να συμπράξει με τα πιθανά δίκτυα διανομής. Το να γέμιζαν οι πληθυσμοί την κοιλιά τους με λούπινα και σούπα δεν θα χαλούσε τα σχέδια των πολυεθνικών. Πέρα λοιπόν από την αδιαφορία και τη διαφθορά, ευθύνονται ο κακός συντονισμός και οι συγκρούσεις, ειδικά οι εμφύλιες."
Οι ακτιβιστές δύσκολα μπορούν να αιτιολογήσουν την μικρή πρόοδο που πέτυχαν. Φταίνε άραγε τα συμφέροντα, η ανθρώπινη φύση, η χαμηλή προτεραιότητα που δίνει ο χορτάτος στην πεινά των παιδιών του άλλου; Ειδικά αν πρόκειται για κατοίκους μιας μακρινής γωνίας του κόσμου, που δεν θα του χτυπήσουν ποτέ την πόρτα; Μα και οι ίδιοι οι καλοπροαίρετοι και ενίοτε ηρωικοί αρωγοί δεν ξεφεύγουν από τις εγγενείς μικρότητες της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Η ίδια η μητέρα Τερέζα ήταν δογματική, ευνοϊκά διακείμενη στους δικτάτορες και επικίνδυνα αρνητική στην σύγχρονη ιατρική.
"Προσπαθήσαμε σκληρά αλλά" ….
Λέει μονότονα ο αγωνιστής και καταλογίζει ευθύνες επί δικαίων και αδικών, άπονων και συμπονετικών.
Ο άγιος Πέτρος γνέφει συγκαταβατικά, αλλά δείχνει κουρασμένος και μελαγχολικός. Ο κόσμος δεν έχει αλλάξει. Θα τον αφήσει να περάσει, δεν περισσεύουν βέβαια οι φιλάνθρωποι, και τα στελέχη μη κυβερνητικών οργανισμών έχουν ευνοϊκή μεταχείριση και στο υπερπέραν.
Αλλά είναι φανερό πως η αίσθηση ανημποριάς του τύπου τον προβλημάτισε και τον απογοήτευσε.
Φωνάζει τέλος και τον μηχανικό της ΝΑΣΑ και του ζητά και το δικό του διαβατήριο για την αιωνιότητα.
"Στείλαμε σκάφος στον Κρόνο, που άφησε μια άκατο να βουτήξει στον Τιτάνα. Πετύχαμε απόλυτα τον συντονισμό, όποτε βάλαμε ακόμη μια πινελιά, συμπληρώσαμε ακόμα μια ψηφίδα στην μεγάλη εικόνα που έχουμε για την θέση μας στο σύμπαν."
"Πως τα καταφέρατε βρε μπαγάσηδες;"  Αναφωνεί  ο Άγιος, άνθρωπος του 1ου αιώνα μ.χ.
"Εμείς για να πάμε μέχρι την Καπερναούμ"…
Είναι βέβαια μεγάλη ιστορία, αλλά θα την ακούσει μέχρι τέλος. Του αρέσουν οι ιστορίες με Χάπι εντ.
Κάτι κατάφερε εντέλει η ριμάδα οι ανθρωπότητα όλους αυτούς τους αιώνες. Δεν πήγαν πια και όλα στράφι!

Idanikos Kai Anaxios Erastis... Kavadias

Του Νίκου Καββαδία

Στο έργο του εκφράζεται η περιπέτεια μιας θαλασσινής ψυχής.
Κυριαρχεί παντού η θάλασσα,απέραντος δρόμος γνώσεων, διέξοδος του ανικανοποίητου, παρήγορη προέκταση πέρ’ απ’ τους ασφυκτικούς ορίζοντες του παραδεκτού.
Τα λιμάνια μικροί σταθμοί για λίγη ξεκούραση.
Οι άνθρωποι επιβάτες, περνούν και φεύγουν.
Οι μνήμες πολλές, πολλές φορές ανώνυμες.
Το ταξίδι, χρόνος φευγιού, δρόμος ελευθερίας.

Mal Du Depat

Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.

Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφάξ
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.

Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ
οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα' χω πια ξεχάσει,
κι η μάνα μου χαρούμενη θα λέει σ' όποιον ρωτά:
"Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει ..."

Μα ο εαυτός μου μια βραδιάν εμπρός μου θα υψωθεί
και λόγο, ως ένας δικαστής στυγνός, θα μου ζητήσει,
κι αυτό τ' ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί,
θα σημαδέψει, κι άφοβα το φταίχτη θα χτυπήσει.

Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες,
θα 'χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.

Marabou

Λένε για μένα οι ναυτικοί που εζήσαμε μαζί
πως είμαι κακοτράχαλο τομάρι διεστραμμένο,
πως τις γυναίκες μ' ένα τρόπον ύπουλο μισώ
κι ότι μ' αυτές να κοιμηθώ ποτέ μου δεν πηγαίνω.

Ακόμα, λένε πως τραβώ χασίσι και κοκό
πως κάποιο πάθος με κρατεί φριχτό και σιχαμένο,
κι ολόκληρο έχω το κορμί με ζωγραφιές αισχρές,
σιχαμερά παράξενες, βαθιά στιγματισμένο.

Ακόμα, λένε πράματα φριχτά παρά πολύ,
που είν' όμως ψέματα χοντρά και κατασκευασμένα,
κι αυτό που εστοίχισε σε με πληγές θανατερές
κανείς δεν το 'μαθε , γιατί δεν το 'πα σε κανένα.

Μ' απόψε, τώρα που έπεσεν η τροπική βραδιά,
και φεύγουν προς τα δυτικά των Μαραμπού τα σμήνη,
κάτι με σπρώχνει επίμονα να γράψω στο χαρτί,
εκείνο, που παντοτινή κρυφή πληγή μου εγίνη.

Ήμουνα τότε δόκιμος σ' ένα λαμπρό ποστάλ
και ταξιδεύαμε Αίγυπτο γραμμή Νότιο Γαλλία.
Τότε τη γνώρισα - σαν άνθος έμοιαζε αλπικό -
και μια στενή μας έδεσεν αδελφική φιλία.

Αριστοκρατική, λεπτή και μελαγχολική,
κόρη ενός πλούσιου Αιγύπτιου όπού 'χε αυτοκτονήσει,
ταξίδευε τη λύπη της σε χώρες μακρινές,
μήπως εκεί γινότανε να τήνε λησμονήσει.

Πάντα σχεδόν της Μπασκιρτσέφ κρατούσε το Ζουρνάλ,
και την Αγία της Άβιλας παράφορα αγαπούσε,
συχνά στίχους απάγγελνε θλιμμένους γαλλικούς,
κι ώρες πολλές προς τη γαλάζιαν έκταση εκοιτούσε.

Κι εγώ, που μόνον εταιρών εγνώριζα κορμιά,
κι είχα μιαν άβουλη ψυχή δαρμένη απ' τα πελάη,
μπροστά της εξανάβρισκα την παιδική χαρά
και, σαν προφήτη, εκστατικός την άκουα να μιλάει.

Ένα μικρό της πέρασα σταυρόν απ' το λαιμό
κι εκείνη ένα μου χάρισε μεγάλο πορτοφόλι
κι ήμουν ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος της γης,
όταν εφθάσαμε σ' αυτήν που θα 'φευγε την πόλη.

Την εσκεφτόμουνα πολλές φορές στα φορτηγά,
ως ένα παραστάτη μου κι άγγελο φύλακά μου,
και μια φωτογραφία της στην πλώρη ήταν για με
όαση, που ένας συναντά μέσ' στην καρδιά της Άμμου.

Νομίζω πως θε να 'πρεπε να σταματήσω εδώ.
Τρέμει το χέρι μου, ο θερμός αγέρας με φλογίζει.
Κάτι άνθη εξαίσια τροπικά του ποταμού βρωμούν,
κι ένα βλακώδες Μαραμπού παράμερα γρυλίζει.

Θα προχωρήσω! ... Μια βραδιά σε πόρτο ξενικό
είχα μεθύσει τρομερά με ουίσκυ, τζιν και μπύρα,
και κατά τα μεσάνυχτα, τρικλίζοντας βαριά,
το δρόμο προς τα βρωμερά, χαμένα σπίτια επήρα.

Αισχρές γυναίκες τράβαγαν εκεί τους ναυτικούς,
κάποια μ' άρπαξ' απότομα, γελώντας, το καπέλο
(παλιά συνήθεια γαλλική του δρόμου των πορνών)
κι εγώ την ακολούθησα σχεδόν χωρίς να θέλω.

Μια κάμαρα στενή, μικρή, σαν όλες βρωμερή,
οι ασβέστες απ' τους τοίχους της επέφτανε κομμάτια,
κι αυτή ράκος ανθρώπινο που εμίλαγε βραχνά,
με σκοτεινά, παράξενα, δαιμονισμένα μάτια.

Της είπα κι έσβησε το φως. Επέσαμε μαζί.
Τα δάχτυλά μου καθαρά μέτρααν τα κόκαλά της.
Βρωμούσε αψέντι. Εξύπνησα, ως λένε οι ποιητές,
"μόλις εσκόρπιζεν η αυγή τα ροδοπέταλά της".

Όταν την είδα και στο φως τ' αχνό το πρωινό,
μου φάνηκε λυπητερή, μα κολασμένη τόσο,
που μ' ένα δέος αλλόκοτο, σαν να 'χα φοβηθεί,
το πορτοφόλι μου έβγαλα γοργά να την πληρώσω.

Δώδεκα φράγκα γαλλικά ... Μα έβγαλε μια φωνή,
κι είδα μια εμένα να κοιτά με μάτι αγριεμένο,
και μια το πορτοφόλι μου ... Μ' απόμεινα κι εγώ
ένα σταυρόν απάνω της σαν είδα κρεμασμένο.

Ξεχνώντας το καπέλο μου βγήκα σαν τον τρελό,
σαν τον τρελό που αδιάκοπα τρικλίζει και χαζεύει,
φέρνοντας μέσα στο αίμα μου μια αρρώστια τρομερή,
που ακόμα βασανιστικά το σώμα μου παιδεύει.

Λένε για μένα οι ναυτικοί που εκάμαμε μαζί
πως χρόνια τώρα με γυναίκα εγώ δεν έχω πέσει,
πως είμαι παλιοτόμαρο και πως τραβάω κοκό,
Μ' αν ήξεραν οι δύστυχοι, θα μ' είχαν συχωρέσει ...

Το χέρι τρέμει ... Ο πυρετός ... Ξεχάστηκα πολύ,
ασάλευτο ένα Μαραμπού στην όχθη να κοιτάζω.
Κι έτσι καθώς επίμονα κι εκείνο με κοιτά,
νομίζω πως στη μοναξιά και στη βλακεία του μοιάζω ...

Esmeralda

Ολονυχτίς τον πότισες με το κρασί του Μίδα
κι ο φάρος τον ελίκνιζε με τρεις αναλαμπές.
Δίπλα ο λοστρόμος με μακριά πειρατική πλεξίδα
κι αλάργα μας το σκοτεινό λιμάνι του Cabes.

Απά στο γλυκοχάραμα σε φίλησε ο πνιγμένος
κι όταν ξυπνήσεις με διπλή καμπάνα θα πνιγείς.
Στο κάθε χάδι κ' ένας κόμπος φεύγει ματωμένος
απ' το σημάδι της παλιάς κινέζικης πληγής.

Ο παπαγάλος σου 'στειλε στερνή φορά το «γεια σου»
κι απάντησε απ' το στόκολο σπασμένα ο θερμαστής,
πέτα στο κύμα τον παλιό που εσκούριασε σουγιά σου
κι άντε μονάχη στον πρωραίον ιστό να κρεμαστείς.

Γράφει η προπέλα φεύγοντας ξοπίσω: «Σε προδίνω»,
κι ο γρύλος το ξανασφυράει στριγγά του τιμονιού.
Μη φεύγεις. Πες μου, το 'πνιξες μια νύχτα στο Λονδίνο
ή στα βρωμιάρικα νερά κάποιου άλλου λιμανιού;

Ξυπνάν οι ναύτες του βυθού ρισάλτο να βαρέσουν
κι απέ να σου χτενίσουνε για πάντα τα μαλλιά.
Τρόχισε εκείνα τα σπαθιά του λόγου που μ' αρέσουν
και ξαναγύρνα με τις φώκιες πέρα στη σπηλιά.

Τρεις μέρες σπάγαν τα καρφιά και τρεις που σε καρφώναν
και συ με τις παλάμες σου πεισματικά κλειστές
στερνή φορά κι ανώφελα ξορκίζεις τον τυφώνα
που μας τραβάει για τη στεριά με τους ναυαγιστές.

Dokimos Stin Gefira

Στο ημερολόγιο γράψαμε: « Κυκλών και καταιγίς ».
Εστείλαμε το S.O.S. μακριά σε άλλα καράβια,
κι εγώ κοιτάζοντας χλωμός τον άγριο Ινδικό
πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στην Μπατάβια.

Μα δεν λυπάμαι μια σταλιάν – Εμείς οι ναυτικοί
Έχουμε, λένε, την ψυχή στο διάολο πουλημένη.
Μια μάνα μόνο σκέφτομαι στυγνή και σκυθρωπή,
που χρόνια τώρα και καιρούς το γιο της περιμένει.

Θεέ μου! είμαι μοναχά δεκαεννιά χρονών,
κι έχω σε μέρη μακρινά πολλές φορές γυρίσει.
Θεέ μου! έχω μιαν άκακη, μια παιδική καρδιά,
Αλλά πολύ έχω πλανηθεί, κι έχω πολύ αμαρτήσει.

Συγχώρεσέ με ... Μια βραδιά θολή στο Σάντα Φε,
καθώς κάποια με κράταγε σφιχτά στην αγκαλιά της,
ετράβηξα απ' την κάλτσα της μια δέσμη από λεφτά
που όλη τη μέρα εμάζευεν απ' την αισχρήν δουλειά της.

Κι ακόμα, Κύριε... ντρέπομαι να το συλλογιστώ,
(μα ήτανε τόσο κόκκινα και υγρά τα ωραία του χείλια
και κάποια κάπου ολόλυζε κιθάρα ισπανική...)
κοιμήθηκα μ' ένα μικρόν εβραίο στη Σεβίλλια.

Κύριε... τούτο το κορμί το τόσο αμαρτωλό
σε λίγο στις υδάτινες ειρκτές νεκρό θα πέσει...
Μα τέσσερα όμως σκέφτομαι γαλόνια εγώ χρυσά
Κι ένα θλιμμένο δόκιμο, που δεν θα τα φορέσει...

Gramma Apo Tin Marsigia

Έσχισα, φίλε μου, πολλά χαρτιά για να σου γράψω.
Εδώ η Μαρσίλια μ’έκανε πολύ να ζαλιστώ,
κι όμως δεν πέρασε στιγμή, πιστέφτε, αγαπητέ μου,
χωρίς και μες στη ζάλη μου να σας συλλογιστώ.

Σας σκεφτόμουν στο Μπουλβάρ ντε Νταμ σαν περπατούσα
ανάμεσα σε δυο τροτέζ που έκαναν σαν τρελές,
ενώ μιλώντας δυνατά τριγύρω μου περνούσαν
άνθρωποι απ’ όλες, θα ‘λεγες, του κόσμου τις φυλές.

Κι έπειτα πάλι στη μεστή από κόσμο Κανναμπιέρα,
στο Πόρτο Βέκκιο, στην τεφρήν οδό Σαιντ Ονορέ,
κι ακόμα, συγχωρήστε με, σας ένιωθα μαζί μου
στα θορυβώδη και γιομάτα κόσμο καμπαρέ.

Βορινοί ναύτες μπλέκονται με θερμαστές του Νότου,
στα γόνατά τους κάθονται κορίτσια της δουλειάς,
παίζει το πιάνο μοναχό και μια μικρή σφυρίζει
έναν παράταιρο σκοπό μιας μελωδίας παλιάς.

Κι ύστερα απ’ το Ταρτάν εβγήκα μεθυσμένος
και νόμιζα το σώμα μου ανάξιο και μικρό,
πολύ κοντά σας ένιωθα να μου χαμογελάτε
μ’ εκείνο το παράξενο το γέλιο, το πικρό.

Και μόνον όταν στην Κορνίς, σε κάποιο γκρίζο σπίτι,
γύρω από εβραίους που ‘χανε με γυναικεία ντυθεί,
σας έχασα για μια στιγμή απ’ τα μάτια μου, μου εφάνη
ο φύλακας μου άγγελος πως είχε πια χαθεί.

Αύριο φεύγω και μαζί μου φέρνω στην Αθήνα
αναμνήσεις παράξενες, πολλές, με το σωρό
και κάποιο δώρο θλιβερό, προϊόν της Μασσαλίας,
που μια Πωλίν μου χάρισε προχθές στα Numeros...

Kuro Siwo

Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο,
δύσκολες βάρδιες, κακός ύπνος και μαλάρια.
Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια
και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε με το πρώτο.

Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα,
χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια.
Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια
που σου 'πανε μια κούφια ώρα στην Αθήνα

Στα νύχια μπαίνει το κατράμι και τ' ανάβει,
χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει,
κι ο λόγος της μες' το μυαλό σου να σφυρίζει,
"ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι; "

Νωρίς μπατάρισε ο καιρός κ' έχει χαλάσει.
Σκατζάρισες, μα σε κρατά λύπη μεγάλη.
Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι
κι ο πίθηκος που 'χα με κούραση γυμνάσει.

Η λαμαρίνα! ...η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Μας έσφιξε το kuro siwo σαν μια ζώνη
κ' συ κοιτάς ακόμη πάνω απ΄το τιμόνι,
πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι.

Gnorissame To Simpan Otan Itan Neo

Μικρό απόσπασμα από το βιβλίο «Προέκταση στο μέλλον»
Του Άρθουρ Κλαρκ.............

Όπως φαίνεται η μέχρι τώρα ζωή του γαλαξία είναι ένα απλό φτερούγισμα τού χρόνου σε σύγκριση με τα αβυσσαλέα χρονικά διαστήματα του μέλλοντος. Με το σημερινό σπάταλο ρυθμό ακτινοβολίας, τα άστρα σαν τον Ήλιο μπορούν να καίνε για δισεκατομμύρια χρόνια ακόμα. Μετά, ύστερα από διάφορες εσωτερικές περιπέτειες ησυχάζουν και συμβιβάζονται με μια ταπεινότερη μορφή υπάρξεως σαν «νάνοι». Έτσι, τα μετανιωμένα άσωτα άστρα λάμπουν για χρονικά διαστήματα που μετριούνται όχι σε δισεκατομμύρια άλλα σε τρισεκατομμύρια χρόνια. Οι πλανήτες τέτοιων άστρων, αν απέχουν απ’ τον ήλιο τους όσο απέχει ή Γη (ή έστω κι ο Ερμής) απ' το δικό της, παγώνουν σε θερμοκρασίες εκατοντάδων βαθμών κάτω απ’ το μηδέν. Αλλά στα χρονικά όρια πού εξετάζουμε, oι φυσικοί ή τεχνητοί πλανήτες μπορεί να πλησιάσουν τον ήλιο για να γλυτώσουν την επερχόμενη εποχή παγετώνων, όπως, πάει πολύς καιρός, οι άγριοι πρόγονοι μας μαζευόντουσαν γύρω απ' τη φωτιά για να προστατευτούν από το κρύο και τα θηρία της νύχτας.
Σ' Ένα περίφημο ελεγειακό απόσπασμα, ο Μπέρτραντ Ράσσελλ παρατήρησε:
…………….....τό ότι οι μόχθοι όλων των καιρών, όλη ή ευλάβεια, όλη ή έμπνευση, όλη ή εκθαμβωτική λαμπρότητα της ανθρώπινης ιδιοφυΐας, προορίζονται να εκλείψουν με το μεγάλο θάνατο του ηλιακού συστήματος, και το ότι ολόκληρο το οικοδόμημα των κατορθωμάτων του ανθρώπου πρέπει να θαφτεί αναπόφευκτα κάτω απ' τα ερείπια ενός σύμπαντος πού γκρεμίζεται, όλα αυτά, μολονότι δεν είναι εντελώς αναμφισβήτητα, είναι, ωστόσο, τόσο σίγουρα πού όποια φιλοσοφία τα απορρίπτει δεν έχει ελπίδες να ορθοποδήσει………………….
Αυτό μπορεί να είναι αρκετά σωστό. Άλλα το γκρέμισμα του σύμπαντος είναι τόσο ασύλληπτα μακριά στο μέλλον, πού δεν έχει καμία σχέση με το ανθρώπινο είδος. Η ίσως και με κανένα είδος πού τώρα υπάρχει στο σπειροειδή στρόβιλο αστεριών πού εμείς ονομάζουμε Γαλαξία.
Ο Γαλαξίας μας βρίσκεται στην άνοιξη της ζωής του, μια άνοιξη γεμάτη λαμπρότητα από το φως γαλανόλευκων αστεριών σαν τον Βέγα και τον Σείριο και, σε μικρότερη κλίμακα, τον Ήλιο μας. "Όταν όλοι αυτοί αρχίσουν να ησυχάζουν, μετά την πυρωμένη εφηβεία τους, σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, τότε, μόλις θα ξεκινάει ή αληθινή ιστορία τού σύμπαντος.
Θα είναι μια ιστορία φωτισμένη μόνο από το ερυθρό και υπέρυθρο φως νωθρών αστεριών πού μόλις θα φαινόντουσαν με γυμνό μάτι. Και όμως, οι σκοτεινές αποχρώσεις του αιώνιου αυτού σύμπαντος μπορεί να είναι γεμάτες χρώμα κι ομορφιά για οποία παράξενα όντα θα έχουν προσαρμοστεί. Και θα ξέρουν ότι τούς μένουν ακόμα, όχι εκατομμύρια χρόνια με τα όποια εμείς μετράμε τις γεωλογικές περιόδους, ούτε τα δισεκατομμύρια χρόνια που τους χωρίζουν από τις περασμένες ζωές των αστεριών, άλλα χρόνια πού θα μετριούνται κυριολεκτικά σε τρισεκατομμύρια.
Θα έχουν όλο τον απαραίτητο χρόνο στις ατέλειωτες αυτές περιόδους, να δοκιμάσουν τα πάντα, να συγκεντρώσουν όλη τη γνώση. Δεν θα είναι σαν θεοί, διότι κανείς θεός απ’ όσους φαντάστηκε η ανθρώπινη διάνοια δεν είχε τις Ικανότητες πού θα εξουσιάζουν εκείνοι. Αλλά έτσι κι' αλλιώς, μπορεί να μας ζηλεύουν πού λιαζόμαστε στο πρώτο φως της Δημιουργίας, διότι εμείς γνωρίσαμε το Σύμπαν όταν ήταν νέο.

Eidololatrika

Η άποψη ότι ο θρήσκος είναι πιο ευτυχισμένος από τον άθεο είναι το ίδιο άτοπη όπως και η διαδεδομένη πεποίθηση πως ο μεθυσμένος είναι πιο ευτυχισμένος από τον νηφάλιο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω

.......
Ποτέ μια τόσο βλακώδης και αναπόδεικτη ιδέα όπως αυτή του θεού δεν είχε τέτοια ασυλία. 
Daniel Dennett..

.........................

..... Διαβάζω ελληνική μυθολογία. Κανείς απ’ τους θεούς ή από τις μοίρες δεν προαναγγέλλει πουθενά τη συντέλεια του κόσμου. Δεν απειλεί πως οι άνθρωποι θα κριθούν κατά τα έργα και τις αμαρτίες τους. Δεν προφητεύει μια Δευτέρα Παρουσία. Ποια Δευτέρα Παρουσία; Αφού όλα και όλοι είναι ήδη, νυν και αεί, εδώ. Και η γη δεν τρέμει παρά από τους οργασμούς µας. Κι απ’ τις ωδίνες των τοκετών µας.

Seafarer 

.....................................

//Ο Ακρίσιος ήθελε πάντα να αποκτήσει έναν διάδοχο για τον θρόνο του. Μετά την γέννηση της Δανάης, προσπάθησε και πάλι να αποκτήσει γιο αλλά δεν τα κατάφερε. Αποφασίζει να πάει στην Πυθία και να μάθει αν θα αποκτήσει αγόρι. Η Πυθία του ανακοινώνει πως θα αποκτήσει εγγονό από την Δανάη και πως θα σκοτωθεί από αυτόν. Γυρνώντας στο Άργος στεναχωρημένος, κλείνει την Δανάη σε ένα υπόγειο δωμάτιο, ώστε να αποφύγει την επαλήθευση του χρησμού. Η Δανάη επικοινωνούσε μόνο με την παραμάνα της, ενώ από ένα παραθύρι, υπερυψωμένο, καταλάβαινε το έξω περιβάλλον.

Όμως, ο Δίας, ερωτευμένος με την ωραία πριγκίπισσα, έπεσε από τη στέγη του κελιού της σαν χρυσή βροχή και έφτασε στην αγκαλιά της. Καρπός της ένωσής τους ήταν ο Περσέας, ιδρυτής των Μυκηνών.

Αυτά είναι απίστευτα, ε;
Ειδωλολατρικά;
Για πρωτόγονους και αμαθείς;

Δεν χρειάστηκε να έχουμε σεξουαλική ένωση, όπως το ίδιο αναφέρεται για την Παναγία και τον κρίνο. Πως συμβαίνει αυτό για μας να είναι πιστευτό; ότι μύρισε ένα κρίνο, και μέσω της χάρης του Θεού έμεινε έγκυος.

....  Αλλά… Ποτές μη λες ποτές που λέγει και ο σοφός ο κοσμάκης. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Διότι, δηλαδής; Ότι η Σάρα στα ενενήντα της τα χρόνια το περίμενε πως θα πιάσει παιδί με τον Αβραάμ; .....Σα να το βλέπω το έργο. Μεσημέρι θα ‘τανε. Θα μέτρησαν το ζάχαρο, ύστερα θα πλάγιασαν στο κρεβάτι. Λίγο θα κυλίστηκαν από δω λίγο θα ακουμπήστηκαν από εκεί και τέλος. Τους ήρθε ο ακάλεστος μουσαφίρης. Ισαάκ με το όνομα. Μεγάλη η χάρη του. 

............

*Ο Ντένετς αναφέρεται ως ένας από τους «τέσσερις καβαλάρηδες του Νέου Αθεϊσμού», μαζί με τους Ρίτσαρντ Ντόκινς, Σαμ Χάρρις και Κρίστοφερ Χίτσενς.

Υ.Γ: Για πιο hardcore πιστούς…μία συμβουλή: Ραντίστε με αγιασμό οθόνη και πληκτρολόγιο και μην ξαναπεράσετε από αυτό το άντρο της ακολασίας….

Εναλλακτικά μπορείτε να ανοίξετε το “Πως Νίκησα Τον Σατανά” του Πιτ Παπαδάκου (εκδόσεις Τα_μαύρα_μας_τα_χάλια).