Kalo Sou Taxidi File Mou!

Η προσωπική γνωριμία και ταυτόχρονα η συνεργασία μας με το Στέλιο ξεκίνησε από το Γαλλικό εμπορικό λιμένα  Σέτε - «Sète», γνωστή και ως Cette μέχρι το 1928. Στον λιμένα αυτό βρέθηκα για να ναυτολογηθώ σ’ ένα ποντοπόρο πλοίο μεταφοράς γενικών φορτίων.

Η «Σέτε» είναι μια μικρή πόλη στη Νότιο Γαλλία στην Μεσόγειο θάλασσα. Ένα αξιόλογο τουριστικό θέρετρο του γαλλικού νότου, που ο τουρισμός του είναι σημαντικός στην τοπική οικονομία.

Ξεχάστε την Κυανή Ακτή και τα πανάκριβα θέρετρα της Γαλλικής Ριβιέρας. Οι Κάννες, το Σαιν Τροπέ, η Νίκαια είναι κλασικοί προορισμοί του διεθνούς jet set, που ωστόσο απέχουν κατά πολύ από αυτό που θα λέγαμε ταξίδια-ανακαλύψεις και εναλλακτικοί προορισμοί, αναπάντεχα γοητευτικές γωνιές.

Αυτούς ακριβώς τους προορισμούς θα συναντήσετε στη δύση του Γαλλικού Νότου: Στην Προβηγκία και στις παρυφές των Πυρηναίων, εκεί όπου θα ανακαλύψετε τα πολλά διαφορετικά πρόσωπα της Γαλλίας: H Σέτε - «Sète»,  είναι μια κοινότητα στο τμήμα Hérault στην περιφέρεια Occitanie στη νότια Γαλλία. Οι κάτοικοί του ονομάζονται Sétois. Είναι γνωστή και ως η Βενετία του Languedoc και είναι ένα λιμάνι και ταυτόχρονα παραθαλάσσιο θέρετρο στη Μεσόγειο θάλασσα με δική του πολύ ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα, μακραίωνες παραδόσεις, τοπική εκλεκτή κουζίνα και ιδιαίτερη γλωσσική διάλεκτο.

Είναι επίσης η πατρίδα καλλιτεχνών όπως ο Paul Valéry, ο Jean Vilar, ο Georges Brassens, ο Gregory Del Piero, ο Hervé Di Rosa, ο Manitas de Plata  και ο Robert Combas.
Η Πόλις είναι χτισμένη πάνω και γύρω από το λόφο του Mont St Clair και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομβικό σημείο μιας κλειστή λίμνης αλμυρού νερού που χρησιμοποιείται κυρίως για πεδία αναπαραγωγής στρειδιών και μυδιών. Στην εξωτερική πλευρά του λόφου βρίσκεται η Μεσόγειος. Και η πόλη έχει ένα δίκτυο καναλιών που συνδέουν την λίμνη  με τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Τα παλαιά και νέα μέρη της Πόλις χωρίζονται διακριτικά χωρίς υπερβολικές αλλαγές στη διάβα του χρόνου. Μια λεωφόρος επεκτείνεται κατά μήκος της ακτής του κόλπου, με πολυάριθμα εστιατόρια που προσφέρουν θαλασσινά εδέσματα . Τα όστρακα της περιοχής έχουν παγκόσμια φήμη. Η πόλη και ο κόλπος προστατεύονται από τις κλιματολογικές αλλαγές από τα βουνά στο Βορρά. Ο κύριος λιμένας χρησιμεύει ως βάση για έναν αλιευτικό στόλο και για σκάφη αναψυχής. Η περιοχή αφθονεί στη καλλιέργεια των λουλουδιών, τους αμπελώνες, τους οπωρώνες, και τα άλση από ελιές και μουριές.
.... Στην εμπορική προβλήτα του λιμένα το πλοίο εκφόρτωνε ράθυμα σε καλοκαιρινό ρυθμό με την ηλιοφάνεια να χύνετε πέρα από τους λόφους και ο ουρανός τις ημέρες εκείνες είχε ένα τέλεια κενό φωτεινό μπλε. Φυσούσε ο μαΐστρος, άγριος και απείθαρχος κάποιες στιγμές με τα γύρω δέντρα να χορεύουν και να κάμπτουν, και όταν κόπαζε και ηρεμούσε άφηνε πίσω του στο τοπίο με πλουσιότερα χρώματα και μεθυστικές μυρωδιές. Ήταν το είδος στιγμιαίου μετασχηματισμού που σου καταπλήσσει τις αισθήσεις και σε καθιστά ευτυχή να είσαι ζωντανός.
Ύστερα από μια κοπιαστική ημέρα, θεωρήσαμε ευκαιρία να απολαύσουμε τη γαλλική έκδοση της κακαβιάς τη φημισμένη γαλλική μπουγιαμπέσα, με συνοδεία ένα φίνο λευκό γαλλικό κρασί. Το θερινό βράδυ ήταν αρκούντως ζεστό μ’ έναν ουρανό καλυμμένο από λαμπυρίζοντα αστέρια, όταν καθίσαμε σε ένα από τα πολυάριθμα μπαρ και εστιατόρια που τοποθετούν τα τραπέζια τους έξω στην αμμουδιά για να απολαύσεις το δείπνο στη νυχτερινή ατμόσφαιρα

Απέναντι μας στην ακροθαλασσιά μερικοί ψαράδες έβγαζαν με προσοχή από τις βάρκες κι άπλωναν πάνω στην άμμο τα δίχτυα τους για να στεγνώσουν. Κινήσεις αρμονικές χιλιάδων χρόνων που γίνονταν χωρίς βιάση η σκέψη.
Τη παρέα αποτελούσαν ο Καπετάν Γιάννης με τη σύζυγο του που συνήθως ταξίδευε μαζί του. Ο καπετάνιος, ευγενική παρουσία, καλοσυνάτος, ευπρόσιτος και άνθρωπος χαμηλών τόνων. 

Γραμματικός ο καπετάν Κυριάκος επίσης με την σύζυγο του που είχε έλθει στον λιμένα, ένας ψηλός άνδρας με μεγάλο ανοιχτό πρόσωπο και ελαφρώς ατημέλητα μαύρα μαλλιά, ένα πηγαίο χιούμορ να τον διακρίνει. Η Στέλλα, η ασυρματίστρια του πλοίου, Κεφαλλονίτισσα, αθώα σαν μικρό παιδί, μια όμορφη διακριτική και χαλαρωτική παρουσία. Ο Στέλιος ο δεύτερος μηχανικός, ο και «Στελάρας» όπως τον αποκαλούσαν χαριτολογώντας, ευφυολόγος, κοινωνικός, θορυβώδης, ολίγον χαοτικός, έκανε πάντα αισθητή την παρουσία του στην ομήγυρη αλλά ταυτόχρονα μπορούσε να υποδυθεί τον ταπεινό. Είχε πολλά ποιοτικά στοιχεία ο έντονος χαρακτήρας του.
Και ο Παναγιώτης ο τρίτος μηχανικός από τη Μάνη τη Μεσσηνιακή, με χόμπι του την αστρολογία, προικισμένος με ικανότητα να μαντεύει το ζώδιο του καθενός και με ειδικότητα το ανατολίτικο παζάρι στις συναλλαγές στις αγορές.
Ήταν τόσο άνετα να είσαι μαζί τους στη παρέα. Μεγάλη σύμπτωση δε με το Στέλιο και τον Παναγιώτη ήμασταν ακριβώς συνομήλικοι.
Το κρασί ήταν εξαιρετικό, οι μνήμες έχουν ξεθωριάσει, μα η γεύση του ήταν ένα ευπρόσδεκτο κύμα ενέργειας να ποτίζει το κορμί σου. Έχει μείνει στη θύμηση μου.
Στη συνέχεια του οδοιπορικού είχαμε ένα ακόμη μακρύ ταξίδι μπροστά μας.
Ξεκινούσε από την Ταραγκόνα τον λιμένας φόρτωσης με προορισμό την άπω ανατολή.
Πόλη και θαλάσσιος λιμένας στη βορειοανατολική Ισπανία, στη Μεσόγειο, στις εκβολές ποταμού. Το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης έχει μια σημαντική συλλογή ρωμαϊκών αγαλμάτων, τα υπολείμματα ενός ρωμαϊκού αμφιθεάτρου, και ένα ρωμαϊκό υδραγωγείο.
Στη διάρκεια της φόρτωσης έγιναν ορισμένες εργασίες συντήρησης του πλοίου. Έμελλε να γίνει η πρώτη μας και μοναδική μου σύγκρουση με τον Στέλιο. Από τις εργασίες του προγράμματος μου παρέδωσε το κλείσιμο εργασίας που ήμουν σίγουρος ότι δεν είχε εκτελεστεί. Είναι ενέργεια που στο επάγγελμα μας είναι μη αποδεκτή.
Τον κάλεσα και του ανακοίνωσα ότι δεν αμφισβητώ τις ικανότητες του αλλά τον παρακαλώ αυτό να μην ξανασυμβεί είναι πρώτιστα θέμα ασφάλειας τόσο δική μας όσο και του σκάφους. Η συνεργασία μας πρέπει να στηρίζεται στην ειλικρίνεια και την αμοιβαία υποστήριξη.
«Πρέπει απλώς να αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου, και όταν το κάνεις προσπάθησε αυτό να μην το ξεχνάς. Θα το εκτιμούσα ιδιαίτερα.»
Μόλις ξεπέρασε την έκπληξη, το ένοιωσα, έγινε ράκος, ενοχλήθηκε ότι του καταστρέφω τη καλή του εικόνα και σε σύντομο χρόνο μου παρέδωσε τη παραίτηση του για λόγους ευθιξίας.
Προσπάθησα να μη χαμογελάσω, την πέταξα στο καλάθι των απορριμμάτων και τον έπεισα να μη το κάνει.
«Κλείσε αυτό το παράθυρο της σκέψης σου, το συμβάν έχει λήξει, και τα βραδινά ποτά θα τα πληρώσω εγώ.»
Κύμα αγαλλίασης διαπέρασε το σώμα του, χαμογελούσε με το γνωστό μελαγχολικό του χαμόγελο, με εκείνο το χαμόγελο, που έχουν όλοι οι άνθρωποι με την καλή καρδιά.
Ευπρόσδεκτα και ανώδυνα δέχτηκε τη πρόταση μου αλλά προτιμάει να πάμε για χάμπουργκερ. Είχε μεγάλη αδυναμία στο είδος αυτό της διατροφής.
Αναχωρήσαμε για την μακρινή Άπω ανατολή, διασχίζοντας τη μεσόγειο θάλασσα, τη διώρυγα του Σουέζ, και την ερυθρά θάλασσα. Με την έξοδο του πλοίου από την ερυθρά θάλασσα στον ινδικό ωκεανό τέλος Ιουλίου, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το νοτιοδυτικό τροπικό μουσώνα του ωκεανού.
Η βροχή έπεφτε σαν μυριάδες ασημένιες λεπίδες και τον ουρανό σκοτείνιαζαν τα μουντά σύννεφα που αναδεύονταν σα να κόχλαζαν. Τα κύματα της θάλασσας και ένας αέρας φονικός σβάρνιζαν το πλοίο και τα αστραπόβροντα δημιουργούσαν εφιαλτική ατμόσφαιρα που σου σμπαράλιαζε τα σωθικά. Στις αντίξοες συνθήκες, χαράξαμε πορεία νότια νοτιανατολικά για να αποφύγουμε την ορμή της θάλασσας και την πλευρική διεύθυνση των ανέμων, για δυο με τρεις ημέρες, μέχρι να επανέλθουμε στη κανονική μας πορεία ανατολικά.
«… Μουσώνας (αραβικά mauism, (εποχή), αέρας που αλλάζει κατεύθυνση με την αλλαγή των εποχών. Ο μουσώνας επικρατεί κυρίως στον Ινδικό Ωκεανό. Φυσά από το νοτιοδυτικό σημείο, γενικά από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο, και από την αντίθετη κατεύθυνση, τα βορειοανατολικά, από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο. Το καλοκαίρι, ο μουσώνας συνοδεύεται συνήθως από δυνατή βροχή στις περιοχές της Ινδίας και των ανατολικών Ινδιών, που αποτελούν το κυρίαρχο γεγονός του κλίματος της περιοχής….»
Βόρεια του ωκεανού βρίσκονται οι χώρες που κατέκτησε ο Αλέξανδρος ο Μέγας στην ενδεκαετή εκστρατεία του τα προχριστιανικά χρόνια.
Και ο Πλάτωνας κατέκτησε το κόσμο, όλο το κόσμο και μάλιστα ειρηνικά, χωρίς να γίνει μέγας.
Άφιξη στο Κόμπε, τον μεγάλο εμπορικό λιμένα στην Ιαπωνία, στο νοτιοδυτικό νησί, στον κόλπο της Οσάκας. Πίσω από τη στενή παράκτια περιοχή της πόλης είναι τα δασώδη βουνά που περικυκλώνουν την πόλη με άφθονα φυσικά ρέματα, και καταρράκτες, και τα δέντρα που γεμίζουν λουλούδια την άνοιξη και ακτινοβόλο φύλλωμα το φθινόπωρο.
 Βουνά στα οποία υπάρχουν θερμές πηγές, προαστιακές κατοικίες , ξενοδοχεία, πανέμορφοι κήποι να χρωματίζουν τους λόφους, τα θερμά υγρά καλοκαίρια, και τους κρύους χειμώνες, με μόνο περιστασιακές χιονοπτώσεις.
Μια φύση επίγειος παράδεισος χρωμάτων και αντιθέσεων σας προσκαλεί να απολαύσετε την εκπληκτική ομορφιά της, να την περπατήσετε και να νοιώσετε την απόλυτη ελευθερία στα καταπράσινα τοπία.
Είναι παροιμιώδης, μοναδική, η αγάπη του λαού της Ιαπωνίας στους κήπους και τα λουλούδια. Ένας παραδοσιακός ιαπωνικός κήπος είναι μια πανδαισία χρωμάτων.
Το Νοέμβριο τα ανθεστήρια των χρυσάνθεμων είναι η περισσότερο φημισμένη γιορτή των πολυάριθμων ιαπωνικών φεστιβάλ λουλουδιών.
Είμαστε λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1980-1990 και η αγορά της Ιαπωνίας είναι παράδεισος που σου εξασφάλιζε μοναδικές προσφορές στα ηλεκτρονικά και στα προϊόντα νέας τεχνολογίας.
Στη φημισμένη εμπορική οδό του Κόμπε δεν ήξερες πόσα καταστήματα υπήρχαν κατά μήκος του δρόμου.
Οι πωλητές στέκονταν στις εισόδους επιφορτισμένοι με το καθήκον να δελεάζουν οποιονδήποτε να μπει μέσα.
«Έχουμε τα καλύτερα προϊόντα κύριε, παρακαλώ περάστε μέσα.»
Τον δελέασαν!; Οι όμορφες Ανατολίτισσες πωλήτριες; Πολύ πιθανό.
Βρέθηκε να κουβαλά στο πλοίο ιαπωνική τεχνολογία αιχμής. Μια τηλεόραση 35 ιντσών, καθοδικού σωλήνα που λανσάρισε η SONY από τις πρώτες που κυκλοφόρησαν στην αγορά σ' αυτά τα μεγέθη την εποχή εκείνη.
Η τιμή της εξωφρενική για τα πορτοφόλια μας.
«Στέλιο γιατί το πήρες αυτό το κοντέινερ.»
«Μάστορα ιαπωνική τεχνολογία, σχεδιασμός που εμπνέει, ποιότητα εικόνας, επένδυση για το μέλλον, λέω να ανοίξω μια καφετέρια στη πατρίδα και να την εγκαταστήσω εκεί.»
Δεν ήμουν πρόθυμος να αποδεχτώ επένδυση για το μέλλον, σε μια τεχνολογία που είχε ήδη ωριμάσει. Για μένα το άψυχο αντικείμενο ήταν σαν μια ομίχλη που έχει σχηματιστεί από την εφήμερη ομορφιά της και έχει μπει μπροστά στα μάτια του.
Ήταν κοινό μυστικό τα όνειρα του για μια επαγγελματική εργασία πίσω στη πατρίδα που συνήθως επρόκειτο για μεγαλόπνοα σχέδια παρά για χειροπιαστές ενέργειες.
Ο ναυτικός νοιώθει σα ναυαγός που νοσταλγεί το νησί του, όπως ο Οδυσσέας όταν επέστρεφε και έβλεπε το καπνό πάνω από το σπίτι του στην Ιθάκη.
Ο άνθρωπος και η θάλασσα έχουν μια περίεργη σχέση, εμποτισμένη με ρομαντισμό , περιέργεια και αγνοία. Πως λειτουργεί αυτό το σύστημα από το οποίο καταγόμαστε και όμως γνωρίζουμε τόσο λίγα για να το καταλάβουμε.
Στο ταξίδι επιστροφής για Ευρώπη μας φάνηκε χρήσιμη, την στήναμε στο διάδρομο του γραφείου του τις βράδυνες ώρες και απολαμβάναμε ιαπωνική τεχνολογία, και υψηλή αισθητική, σύσσωμο το πλήρωμα στη μεγάλη οθόνη της.
Ένα πρωινό βρίσκω το Στέλιο έξω από τις αποθήκες τροφίμων του πλοίου με σύνεργα μαραγκού και αρκετή ξυλεία να κατασκευάζει ένα κιβώτιο.
«Τι είναι αυτό Στέλιο:»
«Λέω τώρα από την Ολλανδία να στείλω την τηλεόραση με φορτωτική στην Ελλάδα, και κατασκευάζω μια ασφαλή συσκευασία μη μου τη καταστρέψουν στη μεταφορά.»
Με μια ματιά υπολόγισα τον όγκο του προς κατασκευή ξύλινου κιβωτίου, έριξα και ένα πλάγιο βλέμμα στην οροφή στο άνοιγμα που έπρεπε να το πάρει με το γερανό να το μεταφέρει στο κατάστρωμα διαπίστωσα ότι είναι αδύνατο να μπορεί να το περάσει από το άνοιγμα. Του λέω με την ησυχία σου και προσοχή στη λεπτομέρεια αυτή κάνει τη διαφορά, και τον άφησα απερίσπαστο να συνεχίσει τη κατασκευή του.
Αφού παιδεύτηκε δυο τρεις ημέρες τελικά το τέλειωσε.

Έρχεται απογευματινές ώρες στο γραφείο μου, έδειχνε κουρασμένος και θλιμμένος, με μια περίεργη νευρική υπερδιέγερση και με απογοητευμένη φωνή μου λέει.

«Το ήξερες από την αρχή.»

«Τελικά αυτός ο καιρός και η διαβολεμένη υγρασία φέρνει στην επιφάνεια τα χειρότερα ελαττώματα του χαρακτήρα μου.» Του λέω.

Με κοιτούσε καταπρόσωπο με τα μάτια του ορθάνοιχτα και συννέφιασε σαν σχολιαρόπαιδο που άργησε να ετοιμάσει τα μαθήματα του.

Μια σκέψη μου ήρθε, ούτε ξέρω από πού, απλώς μόνο συνειδητοποίησα, το πρόβλημα δεν ήταν το κιβώτιο. Ίσως αυτό ήταν προσωρινή λύση να κρατά το μυαλό του απασχολημένο.

Κάποια δύσκολα προβλήματα πίσω στη πατρίδα τον βασάνιζαν και ήθελε να σπάσει τη σιωπή του και να μοιραστεί κομμάτια από τις σκέψεις του.

Ήταν αναστατωμένος όταν άρχισε να μου μιλάει για τα προβλήματα του και τους φόβους του. Τον παρακολουθούσα στον γρήγορο λόγο του και την πληθώρα των σκέψεών του που σαν το τρένο με τα πολλά βαγόνια αγκομαχά να περάσει το βουνό.

Είχε αρχίσει και φόρτωνε τον εαυτό του με περίσσιο άγχος, ξόδευε ενεργητικότητα στην εργασία πέρα από το συνηθισμένο. Το άγχος στη θάλασσα δημιουργεί πονοκεφάλους που μας κάνουν λίγο αφηρημένους, με έντονο το αίσθημα κούρασης, και επέρχεται απώλεια συγκέντρωσης και εγρήγορσης. Συμπτώματα ακίνδυνα όταν είμαστε στο καναπέ αλλά πραγματικές παγίδες σε συνθήκες μηχανολογικών εργασιών στο μηχανοστάσιο.

Φτάσαμε στο Ρότερνταμ και η τηλεόραση αναχώρησε για Ελλάδα στην συσκευασία αγοράς, και χάσαμε την βραδινή μας ψυχαγωγία στο διάδρομο .
«Από όπου περνά ο πολιτισμός αφήνει πίσω του σκουπίδια Στέλιο γι’ αυτό μη στενοχωριέσαι για το κιβώτιο που θα καταλήξει σ’ αυτά.»
Επόμενος σταθμός φόρτωσης είναι μια προβλήτα μακριά από κατοικημένες περιοχές σε ένα νορβηγικό φιόρδ, το Sognafjorden. Θα φορτώσουμε πορσελάνη ένα υλικό που χρησιμεύει στη βιομηχανία εξόρυξης υδρογονανθράκων.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα της Νορβηγίας τα φιόρδ στις βαθιά χαραγμένες ακτές. Τα πιο θεαματικά φιόρδ είναι στη δύση, όπου τα βουνά κατεβαίνουν απότομα στη θάλασσα. Περισσότερα από 150.000 νησιά προστατεύουν την ακτή σαν πύλες στα φιόρδ από τους θυελλώδεις καιρούς του αρκτικού ωκεανού και παρέχουν εσωτερικά κανάλια που είναι εντυπωσιακά ήρεμα.
….. Sognafjorden, μια πολύ μακριά και στενή εγκοπή στην ακτή της νοτιοδυτικής Νορβηγίας, που επεκτείνεται στο εσωτερικό για μία απόσταση 204 χιλιόμετρα. Είναι το μακρύτερο φιόρδ στη Νορβηγία στη μέση ενός τραχιού και θαυμάσιου τοπίου. Τα βουνά κάθετοι τοίχοι ανέρχονται σε ένα ύψος 1.500 μέτρα. Η είσοδος του είναι βόρεια του Μπέργκεν. Στο νορβηγικό βορρά το καλοκαίρι είναι ένας χείμαρρος ψευδαισθήσεων.
Η είσοδος με το πλοίο στο φιόρδ είναι εικόνες που προβάλλονται τέλεια στον ορίζοντα που ορίζεται από καθαρές γεωμετρικές φόρμες που χαρίζουν δυναμισμό. Η ατμόσφαιρα διαυγής και ο Ήλιος είχε σχεδόν λιώσει το χιόνι στις κορυφές. Τα βράδια ένα καταπληκτικό βόρειο σέλας και μένεις με το στόμα ανοικτό πριν να θυμηθείς να το κλείσεις, βλέποντας το νυκτερινό ουρανό να φωτίζεται να βάφεται με τα χρωματιστά φώτα. Δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν μαγεύτηκε από τον έναστρο ουρανό. Πόσοι από εμάς δεν πέρασαν ώρες μετρώντας τα αστέρια γεμάτοι απορία και δέος για το μυστήριο κόσμο εκεί έξω στο σύμπαν. Τα μόνα όρια εδώ είναι τα όρια του οράματος.
Με το Στέλιο είχα πλέον μια προσλαμβάνουσα αίσθηση ότι προσπαθούσε να βάλει μια τάξη σε μερικές πλευρές της ζωής του, και οι προϋποθέσεις όταν ιδανικές δεν είναι, δεν ξέρεις τι μπορεί να σου ξημερώσει.
Υπήρχε τελευταία μια αφύσικη υγρασία στη φωνή του που την αλλοίωνε. Σημάδι ότι κάτι δεν πήγαινε καλά.
Αυτό έκανε το φίλο μας συντρίμμια και ναυάγιο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Τότε ήταν που ανησύχησα, ένα βαρύ δυσάρεστο συναίσθημα διαπέρασε το σώμα μου.
Αμηχανία έμοιαζε θρονιασμένη ανάμεσα μας. Δεν μπορούσα να βοηθήσω. 

Αντιλαμβανόμουν ότι εμφορείται απ' ένα συναίσθημα που νιώθεις κάποιες φορές υπό την επήρεια εξαντλητικής δουλειάς, ένα βίαιο ρίγος να τα παρατήσεις και να φύγεις, να πάρεις μια ανάσα. Το συναίσθημα του να βγάζεις το κεφάλι πάνω από την επιφάνεια του νερού. Να μην είσαι ο εαυτός σου.
«Στέλιο βαθιές ανάσες και πίεσε τον εαυτό σου να κάνει υπομονή. Όταν όλα μοιάζουν να είναι ανάποδα , θυμήσου ότι το αεροπλάνο απογειώνεται κόντρα στον άνεμο και όχι με τον άνεμο στην ουρά. Από εσένα εξαρτάται μπορείς να πιστέψεις ότι τελικά θα τα καταφέρεις. Ο απαισιόδοξος είναι έρμαιο της μοίρας και παραδίδεται, η αισιοδοξία είναι εκούσια επιλογή, είναι τρόπος ζωής.»
Αποφασίσαμε να φύγει, για τη πατρίδα. 

Ένα ταχύπλοο τον μετέφερε στο Μπέργκεν. Τις στιγμές πριν την αναχώρηση έδειχνε αρκετά νευρικός και μ’ ένα αδύναμο χαμόγελο μου έλεγε πως στενοχωριόταν πολύ που με άφηνε πίσω χωρίς δεύτερο μηχανικό.

Ήταν το τελευταίο που με απασχολούσε, γιατί ποτέ δεν μπορείς να προσδιορίσεις επακριβώς τη ροή των γεγονότων.
....Τον συνάντησα αργότερα στην πατρίδα, στην αρχή δεν μπορούσα να το πιστέψω, με εντυπωσίασε πέρα από κάθε προσδοκία η παρουσία του, μια εικόνα ευχάριστη μου προκάλεσε έκπληξη και ενθουσιασμό, ήταν ωραία η αίσθηση να τον βλέπω απαλλαγμένο από εκείνο το επίμονο σύνδρομο του άγχους.
Σα να είχε γύρισε ο ηλεκτρικός διακόπτης και επανήλθε το ρεύμα, μετά από μια διακοπή.
Αμφιταλαντευόταν εάν έπρεπε να παρακολουθήσει κύκλο μαθημάτων στο ΚΕΣΕΝ για να αποκτήσει το δίπλωμα του πρώτου μηχανικού. 

Τον παρότρυνα με θέρμη. Στέλιο η κορυφή χρειάζεται κάτι παραπάνω από θέληση. Χρειάζεται δύναμη, πολλή δύναμη, γιατί έχει θέση μόνο για έναν.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα πρώτος μηχανικός πλέον, τον πρόδωσε η καρδιά του και άφησε την τελευταία του πνοή επάνω σε πλοίο, ταξιδεύοντας στα μακρινά νερά της Άπω Ανατολής, είχε δεν είχε κλείσει την πέμπτη δεκαετία της ζωής του.
Ο σοφός βοσκός παππούς μου, έλεγε.
«Μην σας ξεγελούν οι όμορφες καλοκαιριάτικες μέρες, ούτε οι γαλανοί ασυννέφιαστοι ουρανοί, ούτε τα έντονα πράσινα χρώματα, ούτε τα μονοπάτια του φωτός ανάμεσα στα δένδρα.»
Ήξερε καλά τι κρυβόταν κάτω ακριβώς απ’ τη μαγευτική μεγαλοπρέπεια τους.
Οι νεκροί που γίνονταν σκόνη.

Καλό σου ταξίδι φίλε μου! Για κατευόδιο, δεν κουνάμε τα μαντήλια μας. Αυτά είναι για αταξίδευτους στεριανούς.

« …..…Μον’ άνοιξε τα άσπρα πανιά……
Στου βοριά την πνοή το πλοίο σου θ’ αρμενίσει….
Εν’ ακρογιάλι θα φανεί με βράχια γύρω και πυκνά της Περσεφόνης δάση….
Εκεί απ’ τον άπατο ωκεανό ν’ αράξεις το καράβι…………….»